Тажик Совет Социалистик Республикаһы (рус. Таджи́кская ССР; рус. Таджи́кская Сове́тская Социалисти́ческая Респу́блика, таж. Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон/Республикаи Советии Сотсиалистии Тоҷикистон) — СССР составындағы союздаш республика, хәҙерге Тажикстан территорияһында 1929 йылдан 1991 йылға тиклем ғәмәлдә була.

ССР Союзы Үҙәк Башҡарма Комитетының 1929 йылдың 5 декабрендәге ҡарары менән Тажик ССР-ына ССР Союзы ойоштороу тураһында килешеү ғәмәлгә индерелә.

Тарихы

Республика 1924 йылдың 14 октябрендә Үҙәк Азияла милли-территориаль бүленеш һөҙөмтәһендә Үзбәк ССР-ы составында Тажик Автономиялы Социалистик Совет Республикаһы (Тажик АССР-ы) булараҡ ойошторола.

СССР Советтарының III Ғәҙәттән тыш съезы 1929 йылдың 16 октябрендә Тажик АССР-ын Тажик ССР-ы итеп үҙгәртеү тураһында декларацияны раҫлай. Тажик ССР-ы СССР составындағы етенсе союз республикаһы була. Территорияһы — 142,5 мең км², халҡы — 1 млн 150 мең кеше, халыҡтың 72 % тажиктар тәшкил итә^[1].

1929 йылдың 5 декабренән республика туранан-тура Советтар Союзы составына инә^[2].

1991 йылдың 31 авгусында Тажик ССР-ы Юғары Советы республиканы Тажикстан Республикаһы тип үҙгәртә^[3].

1991 йылдың 9 сентябрендә Тажикстан Юғары Советы республиканы бойондороҡһоҙ дәүләт тип иғлан итә^[4]^[5].

Тажикстан Республикаһы (Тажик ССР-ы) формаль рәүештә 1991 йылдың 26 декабрендә СССР тарҡалғанға тиклем уның составында ҡала.

Иҡтисады

Еңел һәм аҙыҡ-түлек сәнәғәте тармағына сәнәғәт продукцияһының 60 проценттан ашыуы тура килә. Ауыр сәнәғәттең төп тармаҡтары — электроэнергетика, тау-мәғдән, төҫлө металлургия, машиналар эшләү һәм металл эшкәртеү, төҙөлөш материалдары сәнәғәте. Электр энергетикаһының нигеҙен ГЭС-тар тәшкил итә.

Һоро күмер, нефть һәм тәбиғи газ сығарыла. Машиналар эшләү предприятиеларында урау, ауыл хужалығы машиналары, сауҙа һәм йәмәғәт туҡланыуы өсөн ҡорамалдар, туҡыу, яҡтыртыу ҡорамалдары, трансформаторҙар, көнкүреш һыуытҡыстары, кабелдарр һәм башҡалар етештерелә (төп үҙәге — Дүшәмбе). Химия сәнәғәте үҫешә.

1986 йылда республикала 299 совхоз һәм 157 колхоз иҫәпләнә. Ауыл хужалығы ерҙәре 4,2 млн гектар тәшкил итә.

Транспорт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Тажик Совет Социалистик Республикаһы
	СССР составындағы союздаш республика (1929-1991)
Тажик Совет Социалистик Республикаһы
	таж. Республикаи Советии Сотсиалистии Тоҷикистон; Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон
Флаг (1953—1991)	Герб (1940—1992)
	Девиз: ««Бөтә илдәрҙең пролетарийҙары, берләшегеҙ!»; таж. Пролетарҳои ҳамаи мамлакатҳо, як шавед!»
	Гимн: «Тажик ССР-ының дәүләт гимны»; таж. Суруди давлатии Ҷумҳурии Шӯравии Сотсиалистии Тоҷикистон
	; Тажик ССР-ы СССР картаһында
← ; ← → 5 декабрь 1929 йыл — 9 сентябрь 1991 йыл
Баш ҡала	Дүшәмбе (1929—1961йылдарҙа Сталинабад тип йөрөтөлә)
Эре ҡалалары	Дүшәмбе, Ленинабад, Куляб, Курган-Тюбе, Пенджикент, Ура-Тюбе
Телдәр	Тажик теле[d] и урыҫ теле
Рәсми тел	Тажик теле[d] и урыҫ теле
Дин	Донъяуи дәүләт
Аҡса берәмеге	СССР һумы (таж. Сӯм)
Майҙаны	143,1 мең км²; (СССР-ҙа 8-се урында)
Халҡы	5,108,576 (1989); (СССР-ҙа 8-се урында)
Идара итеү формаһы	Совет социалистик республикаһы
Интернет-домен	.su
Телефон коды	+7
Наградалары
Дәүләт башлыҡтары
Тажикстан Компартияһы Үҙәк Комитетының беренсе секретары
• 1930 — 1933	Мирза Давуд Гусейнов (тәүге)
Тажик ССР-ы Президенты
• 1990 — 1991	Кахар Махкамов (һуңғы)
	РУВИКИ.Медиа файлдары