Халыҡ-ара балаларҙы яҡлау көнө
| Балаларҙы яҡлау көнө | |
|---|---|
 Халыҡ-ара балаларҙы яҡлау көнөндә бабалар һүрәт төшөрә. | |
| Төрө | Халыҡ-ара балаларҙы яҡлау көнө |
| Рәсми | Халыҡ-ара балаларҙы яҡлау көнө |
| Ҡабул ителгән | 1949 йылдың ноябрендә Парижда халыҡ ара ҡатын ҡыҙҙар демократик федерацияһы конгресы ҡарар итә |
| Дата | 1 июнь |
 РУВИКИ.Медиа файлдары | |
Халыҡ-ара балаларҙы яҡлау көнө (англ. International Day for Protection of Children) — 1949 йылдан алып донъяның күпселек илдәрендә йыл һайын 1 июндә билдәләнгән байрам[1][2] (ҡайһы бер дәүләттәрҙә — 20 ноябрь)[3].
Ғәҙәттәгесә, халыҡ-ара балаларҙы яҡлау көнөндә күпселек илдәрҙә һәм дәүләттәрҙә балаларға ярҙам итеүгә йүнәлтелгән музыкаль концерттар, спорт-күңел асыу саралары[4], төрлө хәйриә акциялары[5] үткәрелә. Был сараларауыр сирлеләргә[6], етемдәргә һәм бәлиғ булмағандарға, балалар йорттарында булғандарға, аҙ тәьмин ителгән ғаиләләрҙән мәктәпкәсә йәштәге уҡыусыларға[2] ярҙам итеүгә йүнәлтелгән.
Төрлө халыҡ-ара фондтар ирекмәндәре был көндө донъяның иҡтисади яҡтан имен булмаған дәүләттәренә гуманитар ярҙам ташыуҙы ойоштора, балаларҙың проблемаларына иғтибарҙы йәлеп итә[7]. ХХІ быуатта балалар хоҡуҡтарын боҙоу, балалар аслығы, хеҙмәт эксплуатацияһы һ.б. проблемалар һаман да көнүҙәк булып ҡала[8].
Донъяла планеталағы балалар проблемаларына кәм тигәндә тағы өс дата — Бөтә донъя бала көнө (20 ноябрь)[9], халыҡ — ара ғәйепһеҙ балалар-агрессия ҡорбандары көнө (4 июнь)[10] Һәм Африка балаларын яҡлау көнө (16 июнь)[13] билдәләнә.
Барлыҡҡа килеү тарихы
1925 йылда Женевала бөтә донъя ҡатын-ҡыҙҙар конференцияһы балаларҙың именлеге мәсьәләләре буйынса йыл һайын балаларға ярҙам итеү көнөн ойошторорға һәм үткәрергә тәҡдим итә[1]. Һөҙөмтәлә, 1926 йылда уны мексикала, Төркиәлә, Венгрияла һәм донъяның башҡа илдәрендә билдәләйҙәр[3][4].
Бөтә донъяла 1 июндә билдәләнгән балаларҙы яҡлау Көнө халыҡ-ара ҡатын-ҡыҙҙар демократик федерацияһы (франц. Fédération démocratique internationale des femmes)[11] 20 ноябрь 1949 йыл. БМО был башланғысты хуплай (бала хоҡуҡтары Декларацияһын ҡабул итә) һәм балаларҙың хоҡуҡтарын, ғүмерен һәм һаулығын яҡлауҙы донъяла өҫтөнлөклөләрҙең береһе тип иғлан итә[1].
Рәсәй Федерацияһында балалар хоҡуҡтарын 1998 йылдың 24 июлендәге «РФ-та бала хоҡуҡтарының төп гарантиялары тураһында» Федераль закон яҡлай. Ул рәсәй Федерацияһы Конституцияһында ҡаралған балаларҙың хоҡуҡтарының һәм законлы мәнфәғәттәренең төп гарантияларын билдәләй[1]. 2022 йылға Рәсәй Федерацияһының 85 төбәгендә бала хоҡуҡтары буйынса Вәкил Институтын булдырыу уңышлы булдырыла[12].
Рәсәйҙә һәм донъяла байрам итеү
Халыҡ-ара балаларҙы яҡлау көнөндә күпселек илдәрҙә һәм дәүләттәрҙә музыкаль концерттар, спорт-күңел асыу саралары, төрлө хәйриә акциялары үткәрелә[6], улар балаларға ярҙам итеүгә йүнәлтелгән: ауыр сирлеләргә, етемдәргә һәм бәлиғ булмағандарға, балалар йорттарында булғандарға, аҙ тәьмин ителгән ғаиләләрҙән мәктәпкәсә йәштәге уҡыусыларға[2].
Был датаға Рәсәйҙә һәм донъяның башҡа илдәрендә әсәлекте һәм балалыҡты һаҡлау, балалар хоҡуҡтарын яҡлау һ.б. менән бәйле бер нисә акция үткәрелә. мәҫәлән, халыҡ-ара балаларҙы яҡлау көнөндә аборттарға ҡаршы тороусылар тыумаған балаларҙың йәшәү хоҡуғын яҡлау акцияларын үткәрә. Чехияла, Литвала, Белоруссияла, Рәсәйҙә[13][14] һәм башҡа дәүләттәрҙә 1 июндә (йәки көн элгәре) донъяның ҡайһы бер үҫешкән илдәрендә аборттар һанын арттырыу проблемаһына донъя йәмәғәтселегенең иғтибарын йәлеп итеүгә йүнәлтелгән акциялар үтә.
Был көндө Рәсәйҙең ҡайһы бер ҡалаларында онкология сирле балаларға ярҙам итеү буйынса хәйриә акциялары үтә. Мәҫәлән, 2012 йылдан Санкт-Петербургта халыҡ-ара балаларҙы яҡлау көнөнә ҡарата «аҡ сәскә» акцияһы ойошторола, ул ауыр сирле балалар өсөн аҡса йыйыуға һәм йәмғиәттең иғтибарын балалар онкологияһы проблемаларына йәлеп итеүгә йүнәлтелгән[6].
2013 йылдан халыҡ-ара балаларҙы яҡлау көнөндә рәсәйҙең ҡайһы бер ҡалаларында (Мәскәү, Ярославль, Краснодар, Иваново, Пенза, Һамар, Ҡазан, Түбәнге Новгород, Өфө, Әстерхан, Тула, Ижевск) йыл һайын 1 июндә Беренсе каналдың «Беренсе Бул!, уның маҡсаты — һаулыҡ мөмкинлектәре сикләнгән балаларға, етемдәргә һәм күп балалы ғаиләләргә ярҙам күрһәтеү[15].
Иҫкәрмәләр
- ↑ 1 2 3 4 Роженцова О. Когда отмечают День защиты детей. РБК (24 май 2023). Дата обращения: 30 август 2023.
- ↑ 1 2 3 1 июня - Международный день защиты детей. Уполномоченный при Президенте РФ по правам ребенка (1 июнь 2022). Дата обращения: 30 август 2023.
- ↑ 1 2 Международный день защиты детей 1 июня. Досье. ТАСС (1 июнь 2016). Дата обращения: 30 август 2023.
- ↑ 1 2 1 июня — День защиты детей: как у малышей и подростков появился свой праздник. Известия (31 май 2023). Дата обращения: 30 август 2023.
- ↑ Международный день защиты детей. Центр гигиенического образования населения Роспотребнадзора России (1 июнь 2020). Дата обращения: 30 август 2023.
- ↑ 1 2 3 Благотворительная акция «Белый цветок». Детский хоспис (1 июнь 2019). Дата обращения: 30 август 2023.
- ↑ ЮНИСЕФ «Гуманитарная деятельность в интересах детей». ЮНИСЕФ (1 июнь 2022). Дата обращения: 30 август 2023.
- ↑ Детский труд. Международная организация труда (12 июль 2021). Дата обращения: 30 август 2023.
- ↑ Всемирный День ребенка. ООН. Дата обращения: 30 август 2023.
- ↑ Сегодня — День защиты детей Африки. ООН (16 июнь 2011). Дата обращения: 30 август 2023.
- ↑ Воловатов В. Когда основали Международную демократическую федерацию женщин. Парламентская газета (1 декабрь 2020). Дата обращения: 30 август 2023.
- ↑ Становление института Уполномоченного по правам ребенка в Российской Федерации. Уполномоченный по правам ребенка в Российской Федерации. Дата обращения: 30 август 2023.
- ↑ В Москве и других городах России проходит акция против абортов "40 дней за жизнь". Interfax (24 март 2014). Дата обращения: 30 август 2023.
- ↑ Наложили запрет. Врачи откажутся от проведения абортов 1 июня. SmartNews (31 май 2014). Дата обращения: 30 август 2023.
- ↑ Масштабная благотворительная акция «СТАНЬ ПЕРВЫМ!» в этом году пройдёт в Чебоксарах. Первый канал (13 май 2019). Дата обращения: 30 август 2023.