Әбет
| Ауыл | |||
| Әбет | |||
|---|---|---|---|
| 53°00′26″ с. ш. 56°21′06″ в. д.HGЯO | |||
| Ил |
 Рәсәй Федерацияһы |
||
| Федерация субъекты | Башҡортостан | ||
| Муниципаль район | Мәләүез районы | ||
| Тарихы һәм географияһы | |||
| Сәғәт бүлкәте | UTC+6:00 | ||
| Халҡы | |||
| Халҡы | |||
| Һанлы идентификаторҙар | |||
| Почта индексы | 453870 | ||
| Автомобиль коды | 02, 102 | ||
| ОКАТО коды | 80 241 802 002 | ||
| ОКТМО коды | 80 641 402 106 | ||
|
|
|||
Әбет (рус. Абитово) — Башҡортостандың Мәләүез районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә ҡарата халыҡ һаны 222 кеше[2]. Әбет ауыл соыеты составына инә. Почта индексы — 453870, ОКАТО коды — 80241802002.
Тарихы
Әбет ауылы Үрге Иткучуҡ (Эткөсөк) һәм Тим-Ганово (Димған, Зимған) тип аталған. 1795 йылда унда 288 кеше йәшәгән 60 йорт хужалығы була. X ревизия буйынса ауыл Тимған ауылы тип атала һәм бары тик 15 ихатанан тора, унда бары тик 41 кеше генә йәшәй. Беренсе совет халыҡ иҫәбен алыу 98 йорт хужалығында йәшәгән 463 кеше башҡа башҡорт тораҡ пункттары араһында сағыштырмаса ҙур ауыл булыуын күрһәтә. Әбет шәжәрәһен асыҡлап булмай. Әммә Тимған — Рәхмәттең (1760—1823) Баймухаме-том һәм 1771 йылдан Сәйфулла балалары менән Гилман һәм Ғәбиҙулла-лой, шулай уҡ Аллагуват Тимганов менән улдары билдәле[3].
География
Географик урыны
Нөгөш йылғаһының һул ярында, Үсҡаныш йылғаһына ҡойған ерҙә урынлашҡан.
- Район үҙәгенә тиклем (Мәләүез): 32 км
- Ауыл советы үҙәгенә тиклем (Боһорман): 9 км
- Яҡындағы тимер юл станцияһы (Мәләүез): 32 км
Халыҡ һаны
Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
| Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
| 1897 йыл 9 февраль ( 26 ғинуар) | |||||
| 1920 йыл 26 август | |||||
| 1926 йыл 17 декабрь | |||||
| 1939 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1959 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1970 йыл 15 ғинуар | |||||
| 1979 йыл 17 ғинуар | |||||
| 1989 йыл 12 ғинуар | |||||
| 2002 йыл 9 октябрь | |||||
| 2010 йыл 14 октябрь | 222 | 108 | 114 | 48,6 | 51,4 |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
- Милли состав
| 2002[4] | 2009[4] | 2010[5] |
|---|---|---|
| 279 | ↘275 | ↘222 |
Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса (2002), төп халыҡ — башҡорттар.
Ауылдан сыҡҡан арҙаҡлы шәхестәр
- Күзбәков Фәнил Тимерйән улы (2 декабрь 1952 йыл) — башҡорт тарихсыһы, шағир, әҙәби тәнҡитсе һәм ғалим-педагог. Профессор (2007), тарих фәндәре кандидаты (1983), филология фәндәре докторы (2001). Башҡортостан Республикаһының һәм Рәсәйҙең Журналистар һәм Яҙыусылар союздары ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған халыҡ мәғарифы хеҙмәткәре (2003), Рәсәйҙең почётлы дөйөм белем биреү хеҙмәткәре (2007), Мәләүез районының Фәтҡулла Комиссаров исемендәге премияһы лауреаты.
Һылтанмалар
- Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
- Асфандияров А.З. История сел и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. Уфа: Китап, 2009. — 744 с. ISBN 978-5-295-04683-4 (рус.)
Иҫкәрмәләр
- ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Tom1_tab-5_VPN-2020.xlsx
- ↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- ↑ [1]
- ↑ 1 2 Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан ВПН-2002 и 2009
- ↑ Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения по населённым пунктам Республики Башкортостан. Дата обращения: 20 август 2014. Архивировано 20 август 2014 года.
 | Был тамамланмаған мәҡәлә Башҡортостан географияһы буйынса. Һеҙ, мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып, проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |
.png)
.png)