Бирҙеғол

Бирҙеғол
	Ауыл
Бирҙеғол
	башҡ. Бирдагулово
	54°09′34″ с. ш. 57°46′59″ в. д.HGЯO
Ил	Рәсәй Федерацияһы
Федерация субъекты	Башкортостан
Муниципаль район	Белорет
Ауыл советы	Инйәр
Тарихы һәм географияһы
Сәғәт бүлкәте	UTC+6:00
Халҡы
Халҡы	Ошибка Lua в Модуль:Statistical на строке 76: attempt to index local 'RawData' (a nil value). кеше (Ошибка Lua в Модуль:Statistical на строке 76: attempt to index local 'RawData' (a nil value).)
Һанлы идентификаторҙар
Почта индексы	453560
Автомобиль коды	02, 102
ОКАТО коды	80 211 820 012
ОКТМО коды	80 611 420 181

Бирҙеғол (рус. Бердагулово) — Башҡортостан Республикаһының Белорет районындағы ауыл. 2010 йылдың 14 октябренә халыҡ һаны 240 кеше булған^[1]. Почта индексы — 453560, ОКАТО коды — 80211820012.

Халыҡ һаны

Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше) Ошибка Lua в Модуль:Statistical на строке 76: attempt to index local 'RawData' (a nil value).

Милли составы

2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәтенә ярашлы, күпселек милләт — башҡорттар (98 %)^[2].

Географик урыны

Район үҙәгенә тиклем (Белорет): 75 км
Ауыл Советы үҙәгенә тиклем (Инйәр): 22 км
Яҡындағы тимер юл станцияһы (Юша): 15 км^[3]

Тарихы

1795 йылда V рәүиз ваҡытында Бирҙеғол ауылында 10 йортта 34 ир-ат һәм 22 ҡатын-ҡыҙ асыҡлана. ХlХ быуат уртаһында 27 йортта 214 кеше иҫәпләнә. 1920 йылда 49 йортта 264 кеше йәшәгән. Ауылға нигеҙ һалыусы Һөйәрғол Бирҙеғоловтың 1771—1836 йылдарҙа йәшәгән улы билдәле. Малсылыҡ — башҡорттарҙың төп шөғөлө. 10 майҙан алып 1 сентябргә тиклем Һары Байтал, Инйәр, Ҡуҙы Йылға, Кесе Инйәр йылғалары буйлап йәйләүҙә булғандар. 1834 йылда 167 кешенең 80 аты, 50 һыйыры, 100 һарығы, 60 кәзәһе булған. Уларҙың шулай 10 умартаһы, 12 солоғо теркәлгән^[4].

1996 йылдың 1 ғинуарына тиклем бөтөрөлгән Татлы ауыл советына ҡараған.

Этимологияһы

Ауыл атамаһы антропономик. Атамаһы шәхси башҡорт исеме Бирҙеғол исеме менән бәйле^[5]. Ауылға нигеҙ һалыусы Илмәш старшина тоҡомо Бирҙеғол тип һанайҙар^[6].

2016 йылда ауыл үҙенең 240 йыллығын билдәләй^[7]. Ауылда бер нисә йыл «Ҡатай ырыуы йәштәре» байрамы үткәрелә. Был күркәм йолаға башланғысты Башҡортостандың мәҙәниәт министры урынбаҫары Рәнис Алтынбаев һала.

Хәҙерге осор

1998 йылда ауылда «Шәһиҙә» мәсете төҙөлә. Мәсет төҙөтөүҙе ошо ауылда тыуып үҫкән Планета (Йыһаниә) Козлова юллап сыҡҡайны, ул ауылдаштарҙан аҡса йыйыу, мәсетте төҙөтөү эшендә әүҙем ҡатнашты. Хәҙер бында дини байрамдар, йома намаҙҙары, никахтар үткәрелеп тора^[7].

2016 йылда ауыл үҙенең 240 йыллығын билдәләне^[7]. Ауылда бер нисә йыл «Ҡатай ырыуы йәштәре» байрамы үткәрелә. Был күркәм йолаға башланғысты Башҡортостандың мәҙәниәт министры урынбаҫары Рәнис Алтынбаев һала.

Билдәле кешеләре

Бөгөн 240 йорт һаналған, әллә ни ҙур булмаған ауылдан республикала ғына түгел, Рәсәй кимәлендә билдәле шәхестәр сыҡҡан. Улар араһында уҡытыусылар ҙа, табиптар ҙа, юристар ҙа, иҡтисадсылар ҙа, төҙөүселәр ҙә, металлургтар ҙа, мәҙәниәт хеҙмәткәрҙәре лә бихисап. Тәү сиратта ауыл халҡын иман юлына әйҙәгән дин әһелдәре: Биғастан Оморҙаҡов, Сәйетгәрәй Ғәлиастанов, Йомаҙил Яҡшыдәүләтов, Исмәғил Хажин, Сәлимгәрәй Ғәлиастанов, Заһир Шәңгәрәев, Яҡуп Бирғәлин.

Фән кандидаттары: Вәкил Хажин, Планета Козлова, Рәнис Алтынбаев, Айбулат Хажин, Сулпан Сәлимова. Хоҡуҡ һаҡлау органдарында эшләүселәр: Линар Ғәлиастанов, Ризат Оморҙаҡов, Азамат Килдин, Гөлнара Оморҙаҡова, Раушания Таһирова, Ғайсар Бирғәлин. Ә бына Булат Йомаҙилов оҙаҡ йылдар Башҡортостан Адвокаттар коллегияһы етәксеһе булып эшләй, республиканың һәм Рәсәйҙең атҡаҙанған юрисы. Сәнғәт юлын Рәмил Ғәйзуллин, Рәнис Алтынбаев, Вилмир Әбүбәкиров, Әмир Әбүбәкиров, Ринат Ғайсин, Айтуған Ғәйзуллин, Шамил Ғәйзуллин, Ихсан Ғәйзуллин, Аслан Алтынбаев, Радим Муллағәләмов, Нурзиә Сабитова, Азамат Моратов, Руслан Фаршатов, Рәил Өмөтбаев һайлаған. «Рәсәйҙең почетлы тимер юлсыһы» тигән маҡтаулы исемгә Алтынбай Яҡшыдәүләтов, Сәлимйән Шәңгәрәев, Әҡсән Исрафилов лайыҡ була^[7]

Урамдары

Урман урамы (рус. Лесная улица)
Таулы урамы (рус. Нагорная улица)
Мәктәп урамы (рус. Школьная улица)
Үҙәк урамы (рус. Центральная улица)^[8]

Ер-һыу атамалары

Ҡыҙратау тауы^[9]

Билдәле шәхестәре

Хажин Вәкил Исмәғил улы (11 июль 1946 йыл) — педагог-методист. Педагогия фәндәре кандидаты (1989). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған халыҡ мәғарифы хеҙмәткәре (2006), РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1982), Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре. (2006)^[10].
Хажин Исмәғил Хажи улы (19 сентябрь 1901 йыл—1996 йыл) — 112-се башҡорт кавалерия дивизияһы яугире.

Видеояҙмаларҙа

YouTube сайтында Видео Праздник Катайской молодежи в Бердагулово
YouTube сайтында Видео Затопило деревню Бердагулово
YouTube сайтында Видео Гиззатуллины (Белорецкий район, д. Бердагулово)

Матбуғатта

В Башкирии открылась мемориальная доска воину 112-й Башкавдивизии Исмагилу Хажину

Иҫкәрмәләр

↑ Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
↑ Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка) (рус.)
↑ Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.
↑ Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 112. — ISBN 978-5-295-04683-4.
↑ Хисаметдинова Ф. Г., Сиразитдинов З. А. Русско-башкирский словарь справочник названий населенных пунктов Республики Башкортостан. — Уфа: Китап, 2001. — С. 74. — 320 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-88185-205-4.
↑ Ф. Ахметов. Наши погоны. — Уфа, «Китап», 2009. — 10 с.
↑ ¹ ² ³ ⁴ Ил-йортҡа ҡот биргән Бирҙеғол. «Башҡортостан» гәзите, 2016 йыл, 5 февраль 2016 йылдың 9 август көнөндә архивланған. (Тикшерелеү көнө: 22 декабрь 2018)
↑ Госсправка сайтында урамдар исеме
↑ Башҡортостан Республикаһының топонимдар һүҙлеге
↑ Башҡорт энциклопедияһы — Хажин Вәкил Исмәғил улы(недоступная ссылка) (Тикшерелеү көнө: 22 декабрь 2018)

Әҙәбиәт

Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник. — Уфа: ГУП РБ Издательство «Белая Река», 2007. — 416 с.— ISBN 978-5-87691-038-7. (рус.)
Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий — Уфа: Китап, 2009. — 744 б. — ISBN 978-5-295-04683-4. (рус.)

Һылтанмалар

Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 110. — ISBN 978-5-295-04683-4.

[1] Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)

[справочник-2] Единый электронный справочник муниципальных районов Республики Башкортостан — Excel форматында ҡушымта(недоступная ссылка) (рус.)

[ATU-3] Административно-территориальное устройство Республики Башкортостан: Справочник / Сост. Р. Ф. Хабиров. — Уфа: Белая Река, 2007. — 416 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-87691-038-7.

[4] Асфандияров А. З. История сёл и деревень Башкортостана и сопредельных территорий. — Өфө: Китап, 2009. — С. 112. — ISBN 978-5-295-04683-4.

[автоссылка1-5] Хисаметдинова Ф. Г., Сиразитдинов З. А. Русско-башкирский словарь справочник названий населенных пунктов Республики Башкортостан. — Уфа: Китап, 2001. — С. 74. — 320 с. — 10 000 экз. — ISBN 978-5-88185-205-4.

[6] Ф. Ахметов. Наши погоны. — Уфа, «Китап», 2009. — 10 с.

[БГ-7] ¹ ² ³ ⁴ Ил-йортҡа ҡот биргән Бирҙеғол. «Башҡортостан» гәзите, 2016 йыл, 5 февраль 2016 йылдың 9 август көнөндә архивланған. (Тикшерелеү көнө: 22 декабрь 2018)

[8] Госсправка сайтында урамдар исеме

[9] Башҡортостан Республикаһының топонимдар һүҙлеге

[10] Башҡорт энциклопедияһы — Хажин Вәкил Исмәғил улы(недоступная ссылка) (Тикшерелеү көнө: 22 декабрь 2018)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]