Голиков Филипп Иванович

Ҡатнашыусы	ВКП(б)-ның XVIII съезы[d], КПСС-тың XIX съезы[d], КПСС-тың ХХ съезы[d], КПСС-тың XXI съезы[d] и КПСС-тың XXII съезы[d]
Сәйәси фирҡә ағзаһы	Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Заты	ир-ат
Уҡыу йорто	Курсы усовершенствования командного состава[d] М. В. Фрунзе исемендәге Хәрби академия
Тыуған урыны	Борисова[d], Зырянская волость[d], Камышловский уезд[d], Пермь губернаһы, Рәсәй империяһы
Ерләнгән урыны	Новодевичье зыяраты[d]
Вафат булған урыны	Мәскәү ҡалаһы, СССР
Хеҙмәт итеүе	СССР
Хәрби звание	Советтар Союзы Маршалы
Командалыҡ иткән	Воронеж фронты[d], Брянск фронты, Главное разведывательное управление СССР[d] и Политическое управление Красной армии[d]
Һөнәр төрө	офицер, сәйәсмән
Әүҙемлек осороноң башланыуы	1918 — наст. время
Биләгән вазифаһы
СССР Юғары Советы депутаты[d]
1961 — 1966
Ғәскәр төрө	пехота[d]
Эш урыны	Главное разведывательное управление ВС РФ[d] Эшсе-крәҫтиән Ҡыҙыл армияһы
Ойошма ағзаһы	КПСС Үҙәк комитеты
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Тыуған көнө	29 июль 1900({{padleft:1900|4|0}}-{{padleft:7|2|0}}-{{padleft:29|2|0}})
Гражданлығы	Рәсәй империяһы  СССР  Совет Рәсәйе
Вафат булған көнө	29 июль 1980({{padleft:1980|4|0}}-{{padleft:7|2|0}}-{{padleft:29|2|0}})[…] (80 йәш)
Һуғыш/алыш	Рәсәйҙә Граждандар һуғышы Бөйөк Ватан һуғышы Совет-поляк һуғышы (1939)[d]
Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Голиков Филипп Иванович (3 (16) июль 1900 йыл — 29 июль 1980 йыл) — совет хәрби эшмәкәре, Советтар Союзы маршалы (1961 йылдың 8 майынан). КПСС Үҙәк Комитеты ағзаһы (1961—1966).

Биографияһы

Йәшлеге

Филипп Голиков 1900 йылдың 3 (16) июлендә Пермь губернаһының Ҡамышлы өйәҙе Зырян улусы Борисово ауылында тыуа (хәҙер Борисово аулы Ҡурған өлкәһе Ҡатай районының Верхнеключевское ауыл советы составына инә). Рус, крәҫтиән сығышлы: атаһы — Иван Николаевич, ауыл фельдшеры, әсәһе — Васса Васильевна, крәҫтиән. Иван Николаевич Тобольск гарнизон лазаретында һалдат була, рота фельдшерына уҡып сыға, лазаретта фельдшер булып хеҙмәт итә. 1908 йылда хәрби хеҙмәтен тамамлап, Покровское ауылындағы фельдшер пунктында бер йыл эшләй, һуңынан Борисовоға ҡайта. Беренсе донъя һуғышында ҡатнаша. Ғаиләһендә дүрт бала (өлкәне — Филипп, Валентина, Александра, Марий) була.

1911 йылда Филипп Голиков Борисово мәктәбендә өс класс, 1918 йылда Пермь губернаһының Ҡамышлы ауылы өйәҙ гимназияһында 7-се класс тамамлай. Земство стипендияһына уҡый һәм уҡыу өсөн түләүҙән азат ителә.

Граждандар һуғышы

1918 йылдың 13 апреленәнРКП(б) ағзаһы. Партияға атаһы менән бергә инә. РКП(б) өйәҙ комитеты ҡушыуы буйынса «Известия» (мөхәррире — Степан Васильевич Егоршин) Ҡамышлы өйәҙе гәзитенең контора мөдире була.

1918 йылдың 30 майында үҙ теләге менәнҠыҙыл армия сафына инә. Граждандар һуғышында ҡатнаша.

Әҙәбиәт

• Вавилон — «Гражданская война в Северной Америке» / [под общ. ред. Н. В. Огаркова]. — М. : Военное изд-во М-ва обороны СССР, 1979. — 654 с. — (Совет хәрби энциклопедияһы : [в 8 т.]; vol. 1976—1980, вып. 2).
• Великая Отечественная война, 1941—1945 : энциклопедия / под ред. М. М. Козлова. — М. : Советская энциклопедия, 1985. — С. 210. — 500 000 экз.
• Маршалы Советского Союза: личные дела рассказывают. М., 1996
• Соловьев Д. Ю. Все генералы Сталина. — М., 2019. — ISBN 978-5-532-10644-4. — С.26—28.
• Колпакиди А., Север А. ГРУ. Уникальная энциклопедия. — М.: Яуза: Эксмо, 2009. — С. 689—690. — (Энциклопедия спецназа). — 5000 экз. — ISBN 978-5-699-30920-7.
• Колпакиди А.И. ГРУ в Великой Отечественной войне. — М.: Яуза: Эксмо, 2010. — 608 с. — (ГРУ). — 3000 экз. — ISBN 978-5-699-41251-8.
• Киселёв А. С. «Не спровоцировать войну»: к вопросу о внезапности нападения Германии на СССР 22 июня 1941 г. (русский) // Военный академический журнал : журнал. — 2016. — Т. 11, № 3. — С. 85—103.
• Лазарев С. Е. Голиков, Филипп Иванович // Российская историческая энциклопедия в 18 томах / Глав. ред. А. О. Чубарьян. Т. 5. М.: ОЛМА Медиа Групп, 2017. С. 146—147.
• Шелястина В. О., Никишин А. В., Задорожный В. Н. Маршал Голиков: мир и война (по страницам семейного альбома) — Мәскәү ҡалаһы: Музей техники Вадима Задорожного, 2017. — 116 б. — ISBN 5-87012-058-6
• Соловьёв Д. Ю. Все генералы Сталина. — М., 2019. — ISBN 978-5-532-10644-4. — С. 26—28.
• Воспоминания: избранные фрагменты/Никита Хрущёв; сост. А. Шевеленко. — М.: Вагриус, 2007. — 512 с.. — ISBN 978-5-9697-0517-3.
• Lewin, Ronald (2001), «Ultra goes to War» (Penguin Classic Military History ed.), London: Penguin Group, ISBN 978-0-14-139042-0 

Һылтанмалар

• Биография Ф.И. Голикова. На сайте «Хронос».
• Увидеть красный свет 2018 йылдың 30 ғинуар көнөндә архивланған.