Прометий
Прометий | |
Электр кирелеге | 1,13 |
---|---|
Асыу датаһы | 1945[1] |
Химик формула | Pm[2] |
Хөрмәтенә аталған | Прометей |
Алдараҡ килеүсе | Неодим |
Ионный радиус | 0,97 ангстрем и 1,09 ангстрем |
Файл:Promethium spectrum visible.png | |
Атом һаны | 61[3] |
Элемент символы | Pm[4] |
Табылыу урыны | Ок-Риджская национальная лаборатория[d][1] |
Асыусы йәки уйлап табыусы | Маринский, Джейкоб[d][1], Lawrence E. Glendenin[d][1] и Charles D. Coryell[d][1] |
Каноническая формула SMILES | [Pm][2] |
Әселәнеү дәрәжәһе | 2 и 3 |
Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа |
Прометий (лат. Prometium, Pm) — Менделеевтың периодик таблицаһының 6-сы осор элементы. Тәртип номеры - 61.Лантаноид. Тәбиғәттә осрамай тиерлек, сөнки ундағы барлыҡ изотоптар радиоактивлы. Тәүге тапҡыр яһалма рәүештә 1945 йылда алынған. Иң оҙаҡ тора торған изотобы — прометий-145, ярым тарҡалыш осоро 18 йыл була.
Символы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Прометий элементының символы - Pm (Прометий тип уҡыла).
Тарихы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Прометий, ҡыҫҡа ваҡытлы радиоактив элемент булараҡ, тәбиғәттә бик аҙ күләмдә осрай (баһалауҙар буйынса, ул Ер ҡабығында бер нисә йөҙ грамм) һәм күп тикшеренеүселәрҙең тырышлығына ла ҡарамаҫтан, аналитик рәүештә табыла алмай.
Прометий 1945 йылда америка химигы Д. Маринский, Л. Гленденин һәм Ч. Кориэлл прометийҙы урандан ион алмашлы ыҫмала ярҙамында бүлеп сығарған
1947 йылда, прометийҙың химик үҙенсәлектәрен тикшереү үткәргәс, яңы элемент барлығы иҫбатлана[5].
Исеменең килеп сығышы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Мифик герой - ут урлап, уны кешеләргә тапшырған титан Прометей исеменән алып ҡушылған.
1950 йылда IUPAC Атом үлсәүе буйынса комиссия 61-се элементҡа прометий исеме бирә, бөтә иҫке — иллиний, флоренций, прометей һәм циклоний — кире ҡағыла.
Сығарып алыу[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Металлик прометийҙы PmF3 металлотермия ысулы менән алалар.147Pm атом реакторҙарында барлыҡҡа килә торған төрлө радиоактив изотоп элементтар ҡатнашмаһынан айырып алына.
Ҡулланылышы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
Радиолюминофорҙарға өҫтәмә булараҡ ҡулланыла, прометий уларҙы β-нурланыштан яҡтыртырға мәжбүр итә. Шул уҡ ваҡытта, α-нурланышҡа нигеҙләнгән матдәләрҙән айырмалы булараҡ, ул радиолюминофорҙарҙың тиҙ туҙыуына килтермәй[6].
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Эмсли Д. Nature's Building Blocks: An A-Z Guide of the Elements (New Edition) — Издательство Оксфордского университета, 2011.
- ↑ 2,0 2,1 PROMETHIUM (ингл.)
- ↑ Химик элементтарҙың периодик системаһы — 1869.
- ↑ Wieser M. E., Coplen T. B., Wieser M. Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2010. — Vol. 83, Iss. 2. — P. 359–396. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14
- ↑ DOI:10.1021.2Fja01203a059
Вы можете подставить цитату вручную или с помощью бота. - ↑ Лаврухина А. К., Поздняков А. А. Аналитическая химия технеция, прометия, астатина и франция. — Наука, 1966. — С. 308. стр.118
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Прометий// Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 21-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]
- Прометий//Большая российская энциклопедия(недоступная ссылка)
- Прометий на Webelements
- Прометий в Популярной библиотеке химических элементов
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | |||||||||||||||||||||||||||
1 | H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 | Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 | Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 | K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||||||||||||||
5 | Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||||||||||||||
6 | Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | ||||||||||||
7 | Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Uut | Fl | Uup | Lv | Uus | Uuo | ||||||||||||
8 | Uue | Ubn | Ubu | Ubb | Ubt | Ubq | Ubp | Ubh | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|