Висмут

РУВИКИ — интернет энциклопедия мәғлүмәте
Висмут
Химик формула Bi[1]
Ионный радиус 0,96 ангстрем, 1,03 ангстрем, 1,17 ангстрем и 0,76 ангстрем
Кристаллик система тригональная сингония[d]
Ауырлығы 208,9804 ± 1,0E−5 Массаның атом берәмеге[2]
Применяется для лечения бактериальная инфекция[d][3], Шигеллёз[d][3], Коли-инфекция[d][3], peripheral vascular disease[d][3] и вирусные заболевания[d][3]
Рәсем
Атом һаны 83
Элемент символы Bi[4]
Электр кирелеге 2,02
Каноническая формула SMILES [Bi][1]
Логотип РУВИКИ.Медиа Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Висмут (лат. Bismuthum, Wismatum, Bi) — Менделеевтың периодик таблицаһының 6-сы осор, 15-се төркөм элементы. Тәртип номеры — 83. Атом номеры 83.Ябай матдә нормаль шарттарҙа көмөшһыу ялтырауыҡлы, алһыуыраҡ төҫмөрлө металл.

Символы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Висмут элементының символы — Bi (Висмут (20 быуат уртаһынаса — Бисмут) тип уҡыла).

Тарихы һәм атаманың килеп сығышы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Латинса Bismuthum йәки немец телендәге Masse weisse, «аҡ масса»[5] тигәндән килеп сыҡҡан тип фараз ителә.

Висмут Европала ғына ҡулланылып ҡалмай. Инкалар һалҡын ҡорал эшләү процесында ҡулланғандар, ул матур ялтырауыҡ төҫ биргән, сөнки висмут оксиды шундай сифаттарға эйә.

Әммә висмутты үҙ аллы элемент тип һанамағандар, уны ҡурғаш, һөрмә йәки аҡ ҡурғаштың бер төрө булып тора тип уйлағандар. 1546 йылда висмут тураһында немец минералогы һәм металлургы Георгиус Агрикола тарафынан беренсе тапҡыр телгә алына. 1739 йылда немец химигы И. Г. Потт висмут шулай ҙа айырым химик элемент икәнен асыҡлай. 80 йылдан швед химигы Берцелиус химик элементтар исемлегенә беренсе тапҡыр Bi символын индергән[6].

Тәбиғәттә[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Ер ҡабығында массаһы буйынса висмут йөкмәткеһе — 2·10−5 % , диңгеҙ һыуында — 2·10−5 мг/л.

Висмут мәғдәндәрендә висмут 1%-тан юғары булыуы һирәк осрай. Ундай мәғдәндәр составына ингән висмут минералдары — самородок висмут (98,5 —99 % Bi), висмутин Bi2'S3 (81,30 % Bi), тетрадимит Bi2Te2'S (56,3—59,3 % Bi), козалит Pb2Bi2'S5 (42 % Bi), бисмит Bi2O3 (89,7 % Bi), бисмутит Bi2CO3(OH)4 (88,5—91,5 % Bi), виттихенит Cu3BiS3, галеновисмутит PbBi2'S4, айкинит CuPbBiS3.

Висмутты сығарыу һәм ҡулланыу[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Висмут — ярайһы һирәк металл, һәм уны сығарыу/ҡулланыу йылына 6000 тоннанан бик артмай (йылына 5800-ҙән 6400 тоннаға тиклем).

Билдәле булған висмут ятҡылыҡтары Германия, Монголия, Боливия, Австралия, Перу дәүләттәрендә, Рәсәйҙә һәм башҡа илдәрҙә[7].

Шулай уҡ ҡарағыҙ[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • Висмут етештереү буйынса илдәр исемлеге

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  1. ↑ 1,0 1,1 BISMUTH (ингл.)
  2. ↑ Meija J., Coplen T. B., Berglund M., Bièvre P. D., Gröning M., Holden N. E., Irrgeher J., Loss R. D., Walczyk T., Prohaska T. Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2016. — Vol. 88, Iss. 3. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1515/PAC-2015-0305
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 NDF-RT (ингл.)
  4. ↑ Wieser M. E., Coplen T. B., Wieser M. Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2010. — Vol. 83, Iss. 2. — P. 359–396. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14
  5. ↑ Nicholas C; Norman. Chemistry of arsenic, antimony, and bismuth. — 1998. — С. 41. — ISBN 978-0-7514-0389-3.
  6. ↑ Под ред. Дрица М. Е. Свойства элементов. — Металлургия, 1985. — С. 292—302. — 672 с..
  7. ↑ ВИСМУТ. Дата обращения: 23 сентябрь 2010. Архивировано 22 сентябрь 2010 года. 2010 йылдың 22 сентябрь көнөндә архивланған.

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

https://ba.ruwiki.ru/w/index.php?title=Висмут&oldid=1969798 ҡабул ителгән