Рубидий

Рубидий
	Рубидий
Асыу датаһы	1861
Химик формула	Rb
Хөрмәтенә аталған	Ҡыҙыл төҫ
Электронная конфигурация	[Kr] 5s¹
Ионный радиус	1,52 ангстрем, 1,61 ангстрем, 1,66 ангстрем и 1,72 ангстрем
Ауырлығы	85,4678 ± 0,0003 Массаның атом берәмеге
Стандартная молярная энтропия	69,5 ± 0,05 Дж / (моль·К)
Атом һаны	37
Элемент символы	Rb
Табылыу урыны	Германия
Асыусы йәки уйлап табыусы	Роберт Вильгельм Бунзен[d] и Густав Роберт Кирхгоф[d]
Электр кирелеге	1
Әселәнеү дәрәжәһе	1
Каноническая формула SMILES	[Rb]
	Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Рубидий (лат. Rubidium, Rb) — Менделеевтың периодик таблицаһының 5-се осоро, 1-се төркөм элементы. Тәртип номеры — 37. Ябай матдә рубидий — йомшаҡ, тиҙ иреүсән һелтеле металл, көмөшһыу-аҡ төҫтә^[6].

Үҙенсәлектәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Металлик рубидий металлик калийға һәм металлик цезийға тышҡы күренеше, йомшаҡлығы һәм ток үткәреүсәнлеге менән оҡшашлыҡҡа эйә һәм. Рубидийҙы асыҡ һауала һаҡлау ярамай, сөнки барған реакцияларҙа бик күп йылылыҡ бүленеп сыға, хатта ҡайһы берҙә килтерә металдың ҡабынып китеүенә лә килтереүе ихтимал. Рубидийҙың һыуға ҡарағанда тығыҙлығы юғары, шуға күрә башҡа һелтеле металдар төркөмөнән айырмалы рәүештә, һыуҙа бата.

Символы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рубидий элементының символы — Rb (Рубидий тип уҡыла).

Тарихы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рубидий 1861 йылда Роберт Вильгельм Бунзен һәм Густав Роберт Кирхгоф тарафынан асыла.

Улар спектраль анализ ярҙамында алюмосиликаттарҙы тикшергәндә яңы элемент табалар. Элементтың спектр һыҙаттары ҡуйы ҡыҙыл төҫтә булғанлыҡтан, уға рубидий тигән исем биргәндәр (латинса rubidus "ҡуйы ҡыҙыл "^[7]^[8].

Ятҡылыҡтары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рубидий ингән минералдар (лепидолит, циннвальдит, поллуцит, амазонит), Германия, Чехия, Словакия, Намибия, Зимбабве, Төркмәнстанда һәм башҡа илдәрҙә табыла^[9].

Йыһанда[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Аномаль юғары миҡдарҙа рубидий Торн — Житков объекттарында (объекты Торна — Житков) күҙәтелә (ҡыҙыл гигант йәки сверхгигант, уның эсендә нейтрон йондоҙ бар)^[10].

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

↑ ^1,0 ^1,1 RUBIDIUM (ингл.)
↑ Meija J., Coplen T. B., Berglund M., Bièvre P. D., Gröning M., Holden N. E., Irrgeher J., Loss R. D., Walczyk T., Prohaska T. Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2016. — Vol. 88, Iss. 3. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1515/PAC-2015-0305
↑ https://chem.libretexts.org/Bookshelves/General_Chemistry/Book%3A_ChemPRIME_(Moore_et_al.)/16%3A_Entropy_and_Spontaneous_Reactions/16.06%3A_Standard_Molar_Entropies
↑ Химик элементтарҙың периодик системаһы — 1869.
↑ Wieser M. E., Coplen T. B., Wieser M. Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2010. — Vol. 83, Iss. 2. — P. 359–396. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14
↑ Ohly, Julius. Rubidium // Analysis, detection and commercial value of the rare metals. — Mining Science Pub. Co., 1910.
↑ Kirchhoff, G. (инг.)баш.; Bunsen, R. (инг.)баш. Chemische Analyse durch Spectralbeobachtungen (инг.) // Annalen der Physik und Chemie : journal. — 1861. — Vol. 189, no. 7. — P. 337—381. — DOI:10.1002/andp.18611890702. — Bibcode: 1861AnP...189..337K.
↑ Weeks, Mary Elvira (инг.)баш. The discovery of the elements. XIII. Some spectroscopic discoveries (инг.) // Journal of Chemical Education (инг.)баш. : journal. — 1932. — Vol. 9, no. 8. — P. 1413—1434. — DOI:10.1021/ed009p1413. — Bibcode: 1932JChEd...9.1413W.
↑ Рубидий — Свойства химических элементов
↑ Подтверждено существование сверхгиганта с нейтронной звездой внутри

Әҙәбиәт[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рубидий//Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. 22-й т. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
Перельман. Ф. М. Рубидий и цезий. М.: АН УССР, 1960. 140 с. с илл.
Плющев В. Е., Степин Б. Д. Химия и технология соединений лития, рубидия и цезия. — М.-Л.: Химия, 1970. — 407 с.
Рипан Р., Четяну И. Неорганическая химия. Химия металлов. — М.: Мир, 1971. — Т. 1. — 561 с.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рентгений//Большая российская энциклопедия(недоступная ссылка)
Рубидий
Рубидий на Webelements
Рубидий в Популярной библиотеке химических элементов

[_43f63dfbd6fd6ecf-1] 1,0 ^1,1 RUBIDIUM (ингл.)

[_1939fc4d25b11527-2] Meija J., Coplen T. B., Berglund M., Bièvre P. D., Gröning M., Holden N. E., Irrgeher J., Loss R. D., Walczyk T., Prohaska T. Atomic weights of the elements 2005 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2016. — Vol. 88, Iss. 3. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1515/PAC-2015-0305

[_2f6022f6260ebbe1-3] ttps://chem.libretexts.org/Bookshelves/General_Chemistry/Book%3A_ChemPRIME_(Moore_et_al.)/16%3A_Entropy_and_Spontaneous_Reactions/16.06%3A_Standard_Molar_Entropies

[_5492ef28c90aa320-4] Химик элементтарҙың периодик системаһы — 1869.

[_4522e15b36f230ae-5] Wieser M. E., Coplen T. B., Wieser M. Atomic weights of the elements 2009 (IUPAC Technical Report) (ингл.) // Pure and Applied Chemistry — IUPAC, 2010. — Vol. 83, Iss. 2. — P. 359–396. — ISSN 0033-4545; 1365-3075; 0074-3925 — doi:10.1351/PAC-REP-10-09-14

[Ohly-6] Ohly, Julius. Rubidium // Analysis, detection and commercial value of the rare metals. — Mining Science Pub. Co., 1910.

[BuKi1861-7] Kirchhoff, G. (инг.)баш.; Bunsen, R. (инг.)баш. Chemische Analyse durch Spectralbeobachtungen (инг.) // Annalen der Physik und Chemie : journal. — 1861. — Vol. 189, no. 7. — P. 337—381. — DOI:10.1002/andp.18611890702. — Bibcode: 1861AnP...189..337K.

[Weeks-8] Weeks, Mary Elvira (инг.)баш. The discovery of the elements. XIII. Some spectroscopic discoveries (инг.) // Journal of Chemical Education (инг.)баш. : journal. — 1932. — Vol. 9, no. 8. — P. 1413—1434. — DOI:10.1021/ed009p1413. — Bibcode: 1932JChEd...9.1413W.

[9] Рубидий — Свойства химических элементов

[10] Подтверждено существование сверхгиганта с нейтронной звездой внутри

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]