Химик элементтар исемлеге

РУВИКИ — интернет энциклопедия мәғлүмәте

Химик элементтар исемлеге атом массаһы үҫеүе буйынса тәртипкә килтерелгән, башҡа параметрҙар буйынса төрҙәргә бүлеү мөмкинлеге лә ҡаралған. Таблицала химик элементтың исеме, символы, химик элементтарҙың периодик системаһындағы төркөмө һәм периоды, атом массаһы (тотороҡло изотоптың), тығыҙлығы, иреү температураһы, ҡайнау температураһы, асылған йылы, тәү башлап асыусының фамилияһы бирелә.

Химик элемент ғаиләһе төҫө ошо таблицалағы төҫкә тура килә:

Химик элементтар ғаиләһе
Металл булмаған элементтар Инерт газдар Һелтеле металдар Ярымметалдар- металоидтар Галогендар
Металдар Күсеүсе элементтар Актанноидтар Лантаноидтар Һелтеле ер металдары


Исеме Символы Период,
төркөм
Атом массаһы
(г/моль)
Тығыҙлығы
(г/см³)
20 °C
Иреү температураһы (°C) Ҡайнау температураһы (°C) Асылған
йыл
Тәү башлап асыусы
1 Водород H 1, 1 1,00794 (7)[1][2][3] 0,084 г/л -259,1 -252,9 1766 Кавендиш
2 Гелий He 1, 18 4,002602 (2)[1][3] 0,17 г/л -272,2 (при 2,5 МПа) -268,9 1895 Рамзай һәм Клеве
3 Литий Li 2, 1 6,941 (2)[1][2][3][4] 0,53 180,5 1317 1817 Арфведсон
4 Бериллий Be 2, 2 9,012182 (3) 1,85 1278 2970 1797 Воклен
5 Бор B 2, 13 10,811 (7)[1][2][3] 2,46 2300 2550 1808 Дэви и Гей-Люссак
6 Углерод C 2, 14 12,0107 (8)[1][3] 3,51 3550 4827 яҙма тарихҡа тиклем билдәле
7 Азот N 2, 15 14,0067 (2)[1][3] 1,17 г/л -209,9 -195,8 1772 Резерфорд
8 Кислород O 2, 16 15,9994 (3)[1][3] 1,33 г/л -218,4 -182,9 1774 Пристли һәм Шееле
9 Фтор F 2, 17 18,9984032 (5) 1,58 г/л -219,6 -188,1 1886 Муассан
10 Неон Ne 2, 18 20,1797 (6)[1][2] 0,84 г/л -248,7 -246,1 1898 Рамзай һәм Трэверс
11 Натрий Na 3, 1 22,98976928 (2) 0,97 97,8 892 1807 Дэви
12 Магний Mg 3, 2 24,3050 (6) 1,74 648,8 1107 1808 Дэви
13 Алюминий Al 3, 13 26,9815386 (8) 2,70 660,5 2467 1825 Эрстед
14 Кремний Si 3, 14 28,0855 (3)[3] 2,33 1410 2355 1824 Берцелиус
15 Фосфор P 3, 15 30,973762 (2) 1,82 44 (P4) 280 (P4) 1669 Бранд
16 Көкөрт (сера) S 3, 16 32,065 (5)[1][3] 2,06 113 444,7 яҙма тарихҡа тиклем билдәле
17 Хлор Cl 3, 17 35,453 (2)[1][2][3] 2,95 г/л -101 -34,6 1774 Шееле
18 Аргон Ar 3, 18 39,948 (1)[1][3] 1,66 г/л -189,4 -185,9 1894 Рамзай һәм Рэлей
19 Калий K 4, 1 39,0983 (1) 0,86 63,7 774 1807 Дэви
20 Кальций Ca 4, 2 40,078 (4)[1] 1,54 839 1487 1808 Дэви
21 Скандий Sc 4, 3 44,955912 (6) 2,99 1539 2832 1879 Нильсон
22 Титан Ti 4, 4 47,867 (1) 4,51 1660 3260 1791 Грегор һәм Клапрот
23 Ванадий V 4, 5 50,9415 (1) 6,09 1890 3380 1801 дель Рио
24 Хром Cr 4, 6 51,9961 (6) 7,14 1857 2482 1797 Воклен
25 Марганец Mn 4, 7 54,938045 (5) 7,44 1244 2097 1774 Ган
26 Тимер (железо) Fe 4, 8 55,845 (2) 7,87 1535 2750 яҙма тарихҡа тиклем билдәле
27 Кобальт Co 4, 9 58,933195 (5) 8,89 1495 2870 1735 Брандт
28 Никель Ni 4, 10 58,6934 (2) 8,91 1453 2732 1751 Кронштедт
29 Баҡыр (медь) Cu 4, 11 63,546 (3)[3] 8,92 1083,5 2595 яҙма тарихҡа тиклем билдәле
30 Цинк Zn 4, 12 65,409 (4) 7,14 419,6 907 яҙма тарихҡа тиклем билдәле
31 Галлий Ga 4, 13 69,723 (1) 5,91 29,8 2403 1875 де Буабодран
32 Германий Ge 4, 14 72,64 (1) 5,32 937,4 2830 1886 Винклер
33 Мышьяк As 4, 15 74,92160 (2) 5,72 613 613
(subl.)
ca. 1250 Альберт Великий
34 Селен Se 4, 16 78,96 (3)[3] 4,82 217 685 1817 Берцелиус
35 Бром Br 4, 17 79,904 (1) 3,14 -7,3 58,8 1826 Балар
36 Криптон Kr 4, 18 83,798 (2)[1][2] 3,48 г/л -156,6 -152,3 1898 Рамзай и Трэверс
37 Рубидий Rb 5, 1 85,4678 (3)[1] 1,53 39 688 1861 Бунзен һәм Кирхгоф
38 Стронций Sr 5, 2 87,62 (1)[1][3] 2,63 769 1384 1790 Кроуфорд
39 Иттрий Y 5, 3 88,90585 (2) 4,47 1523 3337 1794 Гадолин
40 Цирконий Zr 5, 4 91,224 (2)[1] 6,51 1852 4377 1789 Клапрот
41 Ниобий Nb 5, 5 92,906 38 (2) 8,58 2468 4927 1801 Хэтчетт
42 Молибден Mo 5, 6 95,94 (2)[1] 10,28 2617 5560 1778 Шееле
43 Технеций Tc 5, 7 [98,9063][5] 11,49 2172 5030 1937 Перрье һәм Сегре
44 Рутений Ru 5, 8 101,07 (2)[1] 12,45 2310 3900 1844 Клаус
45 Родий Rh 5, 9 102,90550 (2) 12,41 1966 3727 1803 Уолластон
46 Палладий Pd 5, 10 106,42 (1)[1] 12,02 1552 3140 1803 Уолластон
47 Көмөш (серебро) Ag 5, 11 107,8682 (2)[1] 10,49 961,9 2212 яҙма тарихҡа тиклем билдәле
48 Кадмий Cd 5, 12 112,411 (8)[1] 8,64 321 765 1817 Штромейер
49 Индий In 5, 13 114,818 (3) 7,31 156,2 2080 1863 Райх и Рихтер
50 Аҡ ҡурғаш (олово) Sn 5, 14 118,710 (7)[1] 7,29 232 2270 яҙма тарихҡа тиклем билдәле
51 Сурьма Sb 5, 15 121,760 (1)[1] 6,69 630,7 1750 яҙма тарихҡа тиклем билдәле
52 Теллур Te 5, 16 127,60 (3)[1] 6,25 449,6 990 1782 фон Райхенштайн
53 Иод I 5, 17 126,90447 (3) 4,94 113,5 184,4 1811 Куртуа
54 Ксенон Xe 5, 18 131,293 (6)[1][2] 4,49 г/л -111,9 -107 1898 Рамзай и Трэверс
55 Цезий Cs 6, 1 132,9054519 (2) 1,90 28,4 690 1860 Бунзен һәм Кирхгоф
56 Барий Ba 6, 2 137,327 (7) 3,65 725 1640 1808 Дэви
57 Лантан La 6 138,90547 (7)[1] 6,16 920 3454 1839 Мосандер
58 Церий Ce 6 140,116 (1)[1] 6,77 798 3257 1803 фон Хисингер и Берцелиус
59 Празеодим Pr 6 140,90765 (2) 6,48 931 3212 1895 Ауэр фон Вельсбах
60 Неодим Nd 6 144,242 (3)[1] 7,00 1010 3127 1895 Ауэр фон Вельсбах
61 Прометий Pm 6 [146,9151][5] 7,22 1080 2730 1945 Маринский һәм Гленденин
62 Самарий Sm 6 150,36 (2)[1] 7,54 1072 1778 1879 де Буабодран
63 Европий Eu 6 151,964 (1)[1] 5,25 822 1597 1901 Демарсе
64 Гадолиний Gd 6 157,25 (3)[1] 7,89 1311 3233 1880 де Мариньяк
65 Тербий Tb 6 158,92535 (2) 8,25 1360 3041 1843 Мосандер
66 Диспрозий Dy 6 162,500 (1)[1] 8,56 1409 2335 1886 де Буабодран
67 Гольмий Ho 6 164,93032 (2) 8,78 1470 2720 1878 Соре
68 Эрбий Er 6 167,259 (3)[1] 9,05 1522 2510 1842 Мосандер
69 Тулий Tm 6 168,93421 (2) 9,32 1545 1727 1879 Клеве
70 Иттербий Yb 6 173,04 (3)[1] 6,97 824 1193 1878 де Мариньяк
71 Лютеций Lu 6, 3 174,967 (1)[1] 9,84 1656 3315 1907 Урбэн
72 Гафний Hf 6, 4 178,49 (2) 13,31 2150 5400 1923 Костер һәм де Хевеши
73 Тантал Ta 6, 5 180,9479 (1) 16,68 2996 5425 1802 Экеберг
74 Вольфрам W 6, 6 183,84 (1) 19,26 3407 5927 1783 Элюяр
75 Рений Re 6, 7 186,207 (1) 21,03 3180 5627 1925 Ноддак, Такке и Берг
76 Осмий Os 6, 8 190,23 (3)[1] 22,61 3045 5027 1803 Теннант
77 Иридий Ir 6, 9 192,217 (3) 22,65 2410 4130 1803 Теннант
78 Платина Pt 6, 10 195,084 (9) 21,45 1772 3827 1557 Скалигер
79 Алтын (золото) Au 6, 11 196,966569 (4) 19,32 1064,4 2940 яҙма тарихҡа тиклем билдәле
80 Терекөмөш (ртуть) Hg 6, 12 200,59 (2) 13,55 -38,9 356,6 яҙма тарихҡа тиклем билдәле
81 Таллий Tl 6, 13 204,3833 (2) 11,85 303,6 1457 1861 Крукс
82 Ҡурғаш (свинец) Pb 6, 14 207,2 (1)[1][3] 11,34 327,5 1740 яҙма тарихҡа тиклем билдәле
83 Висмут Bi 6, 15 208,98040 (1) 9,80 271,4 1560 1753 Жоффруа
84 Полоний Po 6, 16 [208,9824][5] 9,20 254 962 1898 Мария һәм Пьер Кюри
85 Астат At 6, 17 [209,9871][5] 302 337 1940 Д. Р. Корсон, К. Р. Маккензи һәм Э. Сегре
86 Радон Rn 6, 18 [222,0176][5] 9,23 г/л -71 -61,8 1900 Дорн
87 Франций Fr 7, 1 [223,0197][5] 1,87 27 677 1939 Перей
88 Радий Ra 7, 2 [226,0254][5] 5,50 700 1140 1898 Мария һәм Пьер Кюри
89 Актиний Ac 7 [227,0278][5] 10,07 1047 3197 1899 Дебьерн
90 Торий Th 7 232,03806 (2)[5][1] 11,72 1750 4787 1829 Берцелиус
91 Протактиний Pa 7 231,03588 (2)[5] 15,37 1554 4030 1917 Содди, Кранстон һәм Ган
92 Уран U 7 238,02891 (3)[5][1][2] 18,97 1132,4 3818 1789 Клапрот
93 Нептуний Np 7 [237,0482][5] 20,48 640 3902 1940 Макмиллан һәм Абелсон
94 Плутоний Pu 7 [244,0642][5] 19,74 641 3327 1940 Сиборг
95 Америций Am 7 [243,0614][5] 13,67 994 2607 1944 Сиборг
96 Кюрий Cm 7 [247,0703][5] 13,51 1340 1944 Сиборг
97 Берклий Bk 7 [247,0703][5] 13,25 986 1949 Сиборг
98 Калифорний Cf 7 [251,0796][5] 15,1 900 1950 Сиборг
99 Эйнштейний Es 7 [252,0829][5] 860 1952 Сиборг
100 Фермий Fm 7 [257,0951][5] 1952 Сиборг
101 Менделевий Md 7 [258,0986][5] 1955 Сиборг
102 Нобелий No 7 [259,1009][5] 1958 Сиборг
103 Лоуренсий Lr 7, 3 [260,1053][5] 1961 Гиорсо
104 Резерфордий Rf 7, 4 [261,1087][5] 1964/69 Флёров
105 Дубний Db 7, 5 [262,1138][5] 1967/70 Флёров
106 Сиборгий Sg 7, 6 [263,1182][5] 1974 Флёров
107 Борий Bh 7, 7 [262,1229][5] 1976 Оганесян
108 Хассий Hs 7, 8 [265][5] 1984 GSI (*)
109 Мейтнерий Mt 7, 9 [266][5] 1982 GSI
110 Дармштадтий Ds 7, 10 [269][5] 1994 GSI
111 Рентгений Rg 7, 11 [272][5] 1994 GSI
112 Коперниций Cn 7, 12 [285][5] 1996 GSI
113 Унунтрий Uut 7, 13 [284][5] 2004 ОИЯИ (*), LLNL (*)
114 Унунквадий Uuq 7, 14 [289][5] 1999 ОИЯИ
115 Унунпентий Uup 7, 15 [288][5] 2004 ОИЯИ, LLNL
116 Унунгексий Uuh 7, 16 [292][5] 1999 LBNL (*)
117 Унунсептий Uus 7, 17 [295][5] 2010 ОИЯИ
118 Унуноктий Uuo 7, 18 [294][5] 2004 ОИЯИ
Химик элементтар ғаиләһе
Металл булмаған элементтар Инерт газдар Һелтеле металдар Ярымметалдар- металоидтар Галогендар
Металдар Күсеүсе элементтар Актанноидтар Лантаноидтар Һелтеле ер металдары

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 1,20 1,21 1,22 1,23 1,24 1,25 1,26 1,27 1,28 1,29 1,30 1,31 1,32 1,33 1,34 1,35 1,36 1,37 1,38 Был элементтың изотоп составы төрлө геологик өлгөләрҙә төрлөсә, таблицала күрһәтелгәндән айырылыуы мөмкин.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Элементтың изотоп составы төрлө һатыу материалдарында төрлөсә булыуы мөмкин, был килтерелгән һандарҙан ярайһы ғына ситләшеүгә килтереүе ихтимал.
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 Ерҙә изотоп составы төрлөсә, теүәл атом массаһын килтереү мөмкин түгел.
  4. Һатыуҙа литий массаһы 6,939 һәм 6,996 булыуы мөмкин.
  5. 5,00 5,01 5,02 5,03 5,04 5,05 5,06 5,07 5,08 5,09 5,10 5,11 5,12 5,13 5,14 5,15 5,16 5,17 5,18 5,19 5,20 5,21 5,22 5,23 5,24 5,25 5,26 5,27 5,28 5,29 5,30 5,31 5,32 5,33 5,34 5,35 5,36 Был элементтың тотороҡло изотобы юҡ, [209] иң оҙаҡ йәшәгән изотоп күрһәтелгән.

Аббревиатуралар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]