Ағиҙел (ҡала)
| Ҡала | |||||
| Ағиҙел | |||||
|---|---|---|---|---|---|
|
|||||
| 55°54′00″ с. ш. 53°56′00″ в. д.HGЯO | |||||
| Ил |
 Рәсәй Федерацияһы |
||||
| Федерация субъекты | Башҡортостан | ||||
| Ҡала округы | Ағиҙел | ||||
| Тарихы һәм географияһы | |||||
| Нигеҙләнгән | 1980 | ||||
| Ҡала с | 1991 | ||||
| Майҙаны | 67 кв.км км² | ||||
| Диңгеҙ кимәленән бейеклеге | 80 м | ||||
| Сәғәт бүлкәте | UTC+6:00 | ||||
| Халҡы | |||||
| Халҡы | ↘15 645[1] кеше (2016) | ||||
| Катойконим | ағиҙелдәр | ||||
| Рәсми тел | башҡортса и урыҫ теле | ||||
| Һанлы идентификаторҙар | |||||
| Почта индексы | 452920 | ||||
| Автомобиль коды | 02, 102 | ||||
| ОКАТО коды | 80 403 000 000 | ||||
| ОКТМО коды | 80 703 000 001 | ||||
|
|
|||||
| adm-agidel.info | |||||
|
|
|||||
 РУВИКИ.Медиа файлдары | |||||
.png)
Ағиҙел (тыңлау) — Башҡортостан Республикаһының төньяҡ-көнбайышында, Ағиҙел йылғаһының уң яҡ ярында, түбәнге ағымында — Кама йылғаһына ҡушылған ерҙән алыҫ түгел урынлашҡан. 1980 йылда Башҡорт атом электр станцияһын төҙөүселәр өсөн ҡасаба итеп төҙөлә. 1991 йылдан республика әһәмиәтендәге ҡала статусын ала. Нефтекама ҡалаһына тиклем — 45 км, Яңауыл ҡалаһы һәм станцияһына — 100 км, Өфө ҡалаһына тиклем — 250 км.
Транспорт бәйләнеше
Ҡазан — Екатеринбург тимер юлындағы Әмзә станцияһы менән тимер юл бәйләнеше бар.
Халыҡ һаны
Бөтә Рәсәй һәм Бөтә Союз халыҡ иҫәбе алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны (кеше)
| Иҫәп алыу йылы һәм көнө | Бөтә халыҡ | Ир-егеттәр | Ҡатын-ҡыҙҙар | Ир-егеттәр өлөшө (%) | Ҡатын-ҡыҙҙар өлөшө (%) |
| 1989 йыл 12 ғинуар | 16757 | 8734 | 8023 | 52,1 % | 47,9 % |
| 2002 йыл 9 октябрь | 18721 | 8886 | 9835 | 47,5 % | 52,5 % |
| 2010 йыл 14 октябрь | 16370 | 7820 | 8550 | 47,8 % | 52,2 % |
Халыҡ һаны буйынса аңлатма төрлө йылдарҙа иҫәп алыу тәртибенең айырмалығы булыу сәбәпле халыҡ һанының үҙенсәлегенә иғтибар итегеҙ.
- 1939 йыл — бар булған халыҡ һаны.
- 1989, 2002, 2010 йылдарҙа — даими йәшәгән урыны булып иҫәпләнгән халыҡ һаны
Ауылдағы халыҡ һаны буйынса мәғлүмәтте халыҡ иҫәбе буйынса алыу урынлы. Бөтә ил күләмендә үткән 1897, 1920, 1939, 1959, 1970, 1979, 1989, 2002, 2010 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса мәғлүмәттәр бар һәм асыҡ ҡулланыуҙа табырға була. Ҡайһы бер китаптарҙы электрон төрҙә асып ҡарап була. 1926 йылғы халыҡ иҫәбе буйынса һәр ауыл тураһында мәғлүмәт осрағаны юҡ әле. Унан башҡа Өфө виләйәтендә 1865, 1879, 1886 йылдарҙа урындағы халыҡ иҫәбе алынған. Тағы ла ревиз яҙмалары аша мәғлүмәт бар.
- 1859 һәм 1865 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.I. Уфимская губерния, 1877. — Уфа:Китап, 2002. — 432 с. ISBN 5-295-03188-8 (ч. I). ISBN 5-295-03133-0.
- Өфө виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1859 һәм 1865 йылдарға ҡарата бар.
- 1866 йыл — Список населенных мест. Ч. II. Оренбургская губерния, 1866. — Уфа: Китап, 2006. — 260 с. ISBN 5-295-03815-7 (ч. II). ISBN 5-295-03133-0.
- Ырымбур виләйәте ауылдарында халыҡ һаны буйынса мәғлүмәт 1866 йылға ҡарата бар.
- 1897 йыл — Перепись населения. т.45 кн.01 Уфимская губерния. Н.А.Тройницкий (ред.)(С.-Петербург, 1901)
- Был китапта Өфө виләйәте ауылдары буйынса мәғлүмәт бар. 500 кешенән күберек булған ауылдар исемлеге.
- 1920 йыл — Населенные пункты Башкортостана. Ч.III. Башреспублика, 1926. — Уфа. Китап, 2002. — 400 с. ISBN 5-295-03091-1 (ч. III). ISBN 5-295-03133-0.
- Был китап 1926 йылға ҡарата төҙөлгән, әммә халыҡ иҫәбе 1920 йылға ҡарата бирелгән.
- 1939 йыл — БАССР. Административно-территориальное деление на 1 июня 1940 года – Уфа:Государственное издательство, 1941. – 387 с.
- Был китапта 1939 йылғы иҫәп алыу буйынса һәр ауыл буйынса мәғлүмәт бар.
- 1989 һәм 2002 йылдар — Башҡортостан Республикаһы ауылдарында 1989 һәм 2002 йылғы халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса халыҡ һаны.
- 2010 йыл — Численность и размещение населения Республики Башкортостан по данным Всероссийской переписи населения 2010 года. Статистический сборник. (рус.)
- Население Башкортостана: XIX-XXI века: статистический сборник / Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Республики Башкортостан. — Уфа:Китап, 2008. — 448 с.: ил. ISBN 978-5-295-04439-7
- 1897 йылғы халыҡ иҫәбенән башлап ҡалалар, ҡала төрөндәге ҡасабалар, райондар, район үҙәктәре буйынса халыҡ һаны бар.
Ҡала тураһында гәзит һәм журналдар
- Ауыл менән ҡала серләшә. «Аҡ ҡалам» гәзите (Ағиҙел). 2015, 30 ғинуар.
- Моратов М. Өмөтһөҙлөккә бирелергә ваҡыттары юҡ. «Башҡортостан» гәзите, 2012, 23 ноябрь[2].
Арҙаҡлы шәхестәр
- Денисламова Гөлфиә Әлфәт ҡыҙы (1963), Башҡортостандың атҡаҙанған уҡытыусыһы, республиканың мәғариф алдынғыһы.
- Шакиров Миҙхәт Әхмәт улы (3.03.1941—21.03.2006) — Башҡортостандың хужалыҡ һәм йәмәғәт эшмәкәре, 1982—93 йылдарҙа Төҙөлөүсе Башҡорт атом электр станцияһы директоры, 1993—2002 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте премьер-министры. Рәсәйҙең почетлы химигы, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған энергетигы[3].
- Ураҙбахтин Радик Хәмзә улы (11.07.1957) — Балалар-үҫмерҙәр спорт мәктәбе директоры, көрәш буйынса халыҡ-ара класлы судья, Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған физик культура хеҙмәткәре.
Иҫкәрмәләр
- ↑ Предварительная оценка численности населения Республики Башкортостан на 1 января 2016 года по муниципальным образованиям. Дата обращения: 21 февраль 2016. Архивировано 21 февраль 2016 года.
- ↑ «Башҡортостан» гәзите, 2012, 23 ноябрь(недоступная ссылка)
- ↑ «Виперсон» сайты (рус.)
Һылтанмалар
- Владимир Поцяпун: «Знаковое событие прошедшего года — решение вопроса о строительстве АЭС в Агидели»
| Ҡалалар | |
|---|---|
| Районы | Архангел | Асҡын | Ауырғазы | Баймаҡ | Баҡалы | Балтас | Бәләбәй | Балаҡатай | Белорет | Бишбүләк | Бөрө | Благовар | Благовещен | Бүздәк | Борай | Бөрйән | Ғафури | Дәүләкән | Дыуан | Дүртөйлө | Ейәнсура | Иглин | Илеш | Ишембай | Йәрмәкәй | Йылайыр | Краснокама | Күгәрсен | Кушнаренко | Көйөргәҙе | Ҡалтасы | Ҡариҙел | Ҡырмыҫҡалы | Ҡыйғы | Мәләүез | Мәсетле | Мишкә | Миәкә | Нуриман | Өфө | Саҡмағош | Салауат | Стәрлебаш | Стәрлетамаҡ | Тәтешле | Туймазы | Учалы | Фёдоровка | Хәйбулла | Шишмә | Шаран | Әбйәлил | Әлшәй | Яңауыл |
