Стәрлетамаҡ районы

Стәрлетамаҡ районы
Стәрлетамаҡ районы
	Флаг
Административ-территориаль берәмек	Башҡортостан Республикаhы
Дәүләт	Рәсәй;
Майҙаны	2216 км²;
Нигеҙләү датаһы	20 август 1930
Рәсми сайт	str-raion.ru
Сиктәш	Әлшәй районы, Ауырғазы районы, Ғафури районы, Ишембай районы, Мәләүез районы, Стәрлебаш районы и Миәкә районы
Административ үҙәк	Стәрлетамаҡ
Халыҡ һаны	▲48 044 чел. (2021);
	РУВИКИ.Медиа файлдары

Стәрлетамаҡ районы (рус. Стерлитамакский район) – Башҡортостан Республикаһындағы муниципаль район. Административ үҙәге – Стәрлетамаҡ ҡалаһы. Районда 20454 кеше йәшәй.

Районда «Газпром трансгаз Өфө» яуаплығы сикләнғән йәмғиәтенең линия-производство идаралығы (ЛПУ) урынлашҡан, ул Төмән өлкәһенән үткәрелгән нефть һәм газ торбаларын хеҙмәтләндерә.

Транспорт

Район территорияһы буйлап Өфө—Ырымбур тимер юлы, Р-240 «Өфө — Ырымбур» федераль автомобиль юлы үтә.

Билдәле шәхестәре

Асҡарова Гөлсөм Зәйнулла ҡыҙы (20.01.1942), хеҙмәт ветераны, 1966—1998 йылдарҙа Салауат исемендәге колхозы һауынсыһы. СССР-ҙың Х саҡырылыш Юғары Советы депутаты (1979—1984). Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1986), II (1981) һәм III (1975) дәрәжә Хеҙмәт Даны ордендары кавалеры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (1997), райондың почётлы гражданины (1997). Түбәнге Уҫылы ауылынан, сығышы менән Ауырғазы районы Семёнкин ауылынан.
Болелый Владимир Антонович (22.01.1924), нефтсе, хужалыҡ эшмәкәре. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1953—1992 йылдарҙа «Башнефть» производство берекмәһенең Бәләбәй быраулау контораһы директоры һәм Бәләбәй быраулау эштәре идаралығы начальнигы. РСФСР нефть һәм газ сәнәғәтенең атҡаҙанған хеҙмәткәре (1985), Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған нефтсеһе (1974), СССР-ҙың почётлы нефтсеһе (1974). Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1959), ике «Почёт Билдәһе» (1966, 1971), Халыҡтар Дуҫлығы (1981) һәм II дәрәжә Ватан һуғышы (1985) ордендары кавалеры. Бәләбәй ҡалаһының почётлы гражданы (1989). Константиноградовка ауылынан^[2].
Ибәтуллин Ғәйнулла Хәлиулла улы (8.08.1943), ауыл хужалығы ветераны, элекке «Йондоҙ» колхозы бригадиры. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре, Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ һәм «Почёт Билдәһе» ордендары кавалеры. Талас ауылынан^[3].
Каяшев Александр Игнатьевич (20.03.1944—15.05.2014), ғалим-инженер-электрик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Техник фәндәр докторы (1996), профессор (1997). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (2006), Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2003). Яңы Моҡатай ауылынан^[4].
Крюков Николай Иванович (12.09.1948—2.12.2018), инженер-механик, ғалим, хужалыҡ һәм йәмәғәт эшмәкәре. Техник фәндәр докторы (2004). 1991—2016 йылдарҙа «ГазСервис» асыҡ акционерҙар йәмғиәтенең генераль директоры. Башҡортостан Республикаһының 1—4-се саҡырылыш Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Башҡортостандың атҡаҙанған нефтсеһе (1996), Рәсәй Федерацияһы яғыулыҡ‑энергетика комплексының почётлы хеҙмәткәре (2001). Дуҫлыҡ (1999) һәм «Башҡортостан Республикаһында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» (2008) ордендары кавалеры. Любажи ауылынан^[5]^[6].
Логинов Василий Григорьевич (22.04.1929), нефтсе, хужалыҡ эшмәкәре. 1972—1991 йылдарҙа Туймазы быраулау эштәре идаралығы начальнигы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған (1976) һәм СССР‑ҙың почётлы нефтсеһе (1979). Ленин (1986), Октябрь Революцияһы (1981) һәм Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордендары (1974) кавалеры. Николаевка ауылынан^[7].
Смаҡова Асия Вәфир ҡыҙы (27.08.1947) — йырсы, Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы (2010) (Латип ауылынан)^[8].
Тимонин Василий Иванович (23.02.1919—18.05.1999), ауыл хужалығы эшмәкәре. 1963—1981 йылдарҙа район совхоздары директоры. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Ленин, II дәрәжә Ватан һуғышы, Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ һәм «Почёт Билдәһе» ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Бәләбәй районы Покровка ауылынан^[9].
Явнов Павел Викторович (8.06.1928—3.08.2003), ауыл хужалығы эшмәкәре, 1967—1988 йылдарҙа Октябрҙең 50 йыллығы исемендәге колхозы (2004 йылдан Явнов исемендәге хужалыҡ) рәйесе. Ленин, Октябрь Революцияһы, Халыҡтар Дуҫлығы, ике Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордендары кавалеры. Райондың почётлы гражданы (2000). Марьевка ауылынан^[10].

Халыҡ һаны

1939 йылдан башлап халыҡ иҫәбен алыу мәғлүмәттәре буйынса районда даими йәшәгән халыҡ һаны (кеше):

Йыл	Халыҡ һаны
1939	59 245	^[11]^[12]
1959	48 502	^[13]^[12]
1970	43 737	^[14]^[12]
1979	32 545	^[15]^[12]
1989	33 592	^[16]^[12]

Йыл	Халыҡ һаны
2002	37 699	^[17]^[12]
2008	33 476	^[18]
2009	32 919	^[19]
2010	40 325	^[20]
2012	40 836	^[21]

Йыл	Халыҡ һаны
2013	41 349	^[22]
2014	41 411	^[23]
2015	41 633	^[24]
2016	41 817	^[25]
2017	42 281	^[26]

Йыл	Халыҡ һаны
2018	42 979	^[27]
2019	43 337	^[28]
2021	48 044	^[1]

Иҫкәрмәләр

↑ ¹ ² https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Tom1_tab-5_VPN-2020.xlsx
↑ Энциклопедия Стерлитамакского района. Муниципальный район Стерлитамакский район Республики Башкортостан. Официальный сайт 2017 йылдың 28 октябрь көнөндә архивланған. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 13 ғинуар 2019)
↑ Россыпь драгоценных юбилеев. Стерлитамакская районная газета «Сельские нивы», официальный сайт(недоступная ссылка) (рус.) (Тикшерелеү көнө: 6 август 2018)
↑ Башҡорт энциклопедияһы — Каяшев Александр Игнатьевич 2016 йылдың 22 апрель көнөндә архивланған. (Тикшерелеү көнө: 18 март 2019)
↑ Башҡорт энциклопедияһы — Крюков Николай Иванович 2016 йылдың 21 апрель көнөндә архивланған. (Тикшерелеү көнө: 3 сентябрь 2018)
↑ В Башкирии скончался бывший депутат Госсобрания-Курултай Николай Крюков. ИА «Башинформ», 3 декабря 2018 (рус.) (Тикшерелеү көнө: 3 декабрь 2018)
↑ Башҡорт энциклопедияһы — Логинов Василий Григорьевич 2016 йылдың 21 апрель көнөндә архивланған. (Тикшерелеү көнө: 19 апрель 2019)
↑ Башҡорт энциклопедияһы — Смаҡова Асия Вәфир ҡыҙы 2016 йылдың 21 апрель көнөндә архивланған. (Тикшерелеү көнө: 20 август 2017)
↑ Энциклопедия Стерлитамакского района: Тимонин Василий Иванович 2017 йылдың 28 октябрь көнөндә архивланған. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 18 февраль 2019)
↑ Муниципальный район Стерлитамакский район Республики Башкортостан. Официальный сайт. Почетные граждане. Явнов Павел Викторович 2017 йылдың 29 декабрь көнөндә архивланған. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 4 май 2018)
↑ СССР-ҙа халыҡ иҫәбен алыу (1939)
↑ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ Население Башкортостана:XIX-XXI века: статистический сборник. — 2008. — бит 448.
↑ СССР-ҙа халыҡ иҫәбен алыу (1959)
↑ СССР-ҙа халыҡ иҫәбен алыу (1970)
↑ 1979 йылғы Бөтә Союз халыҡ иҫәбен алыу
↑ СССР-ҙа халыҡ иҫәбен алыу (1989)
↑ 2002 йылғы Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу
↑ http://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/88ec76804db875b29208d3356f373569/4+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%BB.pdf
↑ https://web.archive.org/web/20150518102941/http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls
↑ 2010 йылғы Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу
↑ https://web.archive.org/web/20130516092833/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2012/bul_dr/mun_obr2012.rar
↑ https://web.archive.org/web/20131012013314/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2013/bul_dr/mun_obr2013.rar
↑ https://web.archive.org/web/20140810202114/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar
↑ https://web.archive.org/web/20150923180801/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar
↑ http://web.archive.org/web/20210508043701/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2016/bul_dr/mun_obr2016.rar
↑ http://web.archive.org/web/20170731141731/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar
↑ 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Рәсәй Федерацияһы статистика федераль хеҙмәте.
↑ Численность населения муниципальных образований Республики Башкортостан — 2019. — бит 62.

Һылтанмалар

Энциклопедия Стерлитамакского района. Муниципальный район Стерлитамакский район Республики Башкортостан. Официальный сайт 2017 йылдың 28 октябрь көнөндә архивланған. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 13 ғинуар 2019)

[_a52c0e625b0def47-1] ¹ ² https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/Tom1_tab-5_VPN-2020.xlsx

[2] Энциклопедия Стерлитамакского района. Муниципальный район Стерлитамакский район Республики Башкортостан. Официальный сайт 2017 йылдың 28 октябрь көнөндә архивланған. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 13 ғинуар 2019)

[3] Россыпь драгоценных юбилеев. Стерлитамакская районная газета «Сельские нивы», официальный сайт(недоступная ссылка) (рус.) (Тикшерелеү көнө: 6 август 2018)

[4] Башҡорт энциклопедияһы — Каяшев Александр Игнатьевич 2016 йылдың 22 апрель көнөндә архивланған. (Тикшерелеү көнө: 18 март 2019)

[5] Башҡорт энциклопедияһы — Крюков Николай Иванович 2016 йылдың 21 апрель көнөндә архивланған. (Тикшерелеү көнө: 3 сентябрь 2018)

[6] В Башкирии скончался бывший депутат Госсобрания-Курултай Николай Крюков. ИА «Башинформ», 3 декабря 2018 (рус.) (Тикшерелеү көнө: 3 декабрь 2018)

[7] Башҡорт энциклопедияһы — Логинов Василий Григорьевич 2016 йылдың 21 апрель көнөндә архивланған. (Тикшерелеү көнө: 19 апрель 2019)

[8] Башҡорт энциклопедияһы — Смаҡова Асия Вәфир ҡыҙы 2016 йылдың 21 апрель көнөндә архивланған. (Тикшерелеү көнө: 20 август 2017)

[9] Энциклопедия Стерлитамакского района: Тимонин Василий Иванович 2017 йылдың 28 октябрь көнөндә архивланған. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 18 февраль 2019)

[10] Муниципальный район Стерлитамакский район Республики Башкортостан. Официальный сайт. Почетные граждане. Явнов Павел Викторович 2017 йылдың 29 декабрь көнөндә архивланған. (рус.) (Тикшерелеү көнө: 4 май 2018)

[_eadc73f10a40e478-11] СССР-ҙа халыҡ иҫәбен алыу (1939)

[_c962aef18af72720-12] ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ Население Башкортостана:XIX-XXI века: статистический сборник. — 2008. — бит 448.

[_747647186868544d-13] СССР-ҙа халыҡ иҫәбен алыу (1959)

[_b5d76c826b6d4b53-14] СССР-ҙа халыҡ иҫәбен алыу (1970)

[_b6f3d5df1e828a3d-15] 1979 йылғы Бөтә Союз халыҡ иҫәбен алыу

[_545bab83691fc992-16] СССР-ҙа халыҡ иҫәбен алыу (1989)

[_ffbfccd5546d38f2-17] 2002 йылғы Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу

[_eec145ba21d297b3-18] ttp://bashstat.gks.ru/wps/wcm/connect/rosstat_ts/bashstat/resources/88ec76804db875b29208d3356f373569/4+%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%BB.pdf

[_001ffc50eba865a3-19] ttps://web.archive.org/web/20150518102941/http://www.gks.ru/bgd/regl/B09_109/IssWWW.exe/Stg/d01/tabl-21-09.xls

[_88297514df13c953-20] 2010 йылғы Бөтә Рәсәй халыҡ иҫәбен алыу

[_2e283d128aa7a9ef-21] ttps://web.archive.org/web/20130516092833/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2012/bul_dr/mun_obr2012.rar

[_416bce11beb42b03-22] ttps://web.archive.org/web/20131012013314/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2013/bul_dr/mun_obr2013.rar

[_5d893f55349d5253-23] ttps://web.archive.org/web/20140810202114/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2014/bul_dr/mun_obr2014.rar

[_6836392f09be13a3-24] ttps://web.archive.org/web/20150923180801/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2015/bul_dr/mun_obr2015.rar

[_69343bcd653d379f-25] ttp://web.archive.org/web/20210508043701/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2016/bul_dr/mun_obr2016.rar

[_04cf995df9d42d91-26] ttp://web.archive.org/web/20170731141731/http://www.gks.ru/free_doc/doc_2017/bul_dr/mun_obr2017.rar

[_6e003a5aba7c2577-27] 26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года — Рәсәй Федерацияһы статистика федераль хеҙмәте.

[_8d186e15091e4a8d-28] Численность населения муниципальных образований Республики Башкортостан — 2019. — бит 62.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

Башҡортостан
Ҡалалар	Ағиҙел \| Баймаҡ \| Бәләбәй \| Белорет \| Бөрө \| Благовещен \| Дүртөйлө \| Дәүләкән \| Ишембай \| Күмертау \| Мәләүез \| Межгорье \| Нефтекама \| Октябрьский \| Салауат \| Сибай \| Стәрлетамаҡ \| Туймазы \| Учалы \| Яңауыл
Районы	Архангел \| Асҡын \| Ауырғазы \| Баймаҡ \| Баҡалы \| Балтас \| Бәләбәй \| Балаҡатай \| Белорет \| Бишбүләк \| Бөрө \| Благовар \| Благовещен \| Бүздәк \| Борай \| Бөрйән \| Ғафури \| Дәүләкән \| Дыуан \| Дүртөйлө \| Ейәнсура \| Иглин \| Илеш \| Ишембай \| Йәрмәкәй \| Йылайыр \| Краснокама \| Күгәрсен \| Кушнаренко \| Көйөргәҙе \| Ҡалтасы \| Ҡариҙел \| Ҡырмыҫҡалы \| Ҡыйғы \| Мәләүез \| Мәсетле \| Мишкә \| Миәкә \| Нуриман \| Өфө \| Саҡмағош \| Салауат \| Стәрлебаш \| Стәрлетамаҡ \| Тәтешле \| Туймазы \| Учалы \| Фёдоровка \| Хәйбулла \| Шишмә \| Шаран \| Әбйәлил \| Әлшәй \| Яңауыл
Мәҡәләләр: Герб \| Флаг \| Гимн \| Тарих \| География \| Халыҡ \| Биләмә ҡоролошо