Ҡарлыман мәмерйәһе
| Ҡарлыман мәмерйәһе | |
|---|---|
_-_panoramio.jpg) | |
| Ҡылыҡһырлама | |
| Оҙонлоғо | 198 м |
| Күләме | 1970 м³ |
| һыйҙырышлы тоҡомдар | гипс |
| Число входов | 1 |
| Урынлашыуы | |
| 54°17′22″ с. ш. 56°10′06″ в. д.HGЯO | |
| Ил | |
| РФ субъекты | Башҡортостан |
 РУВИКИ.Медиа файлдары | |
Ҡарлыман мәмерйәһе — Башҡортостан Республикаһы Ҡырмыҫҡалы районындағы мәмерйә. Тәбиғәт ҡомартҡыһы (1965). Вертикаль һәм горизонталь тектоник ярыҡтар киҫешкән урында барлыҡҡа килгән.
Урынлашыуы
Ҡарлыман мәмерйәһе Башҡортостан Республикаһы Ҡырмыҫҡалы районында урынлашҡан. Өршәк-Ағиҙел араһында, Ҡарлыман карст йылғаһы бассейнында, Ҡарлыман ауылынан — 3 км, Ҡырмыҫҡалы ауылынан (район үҙәге) 10 км алыҫлыҡта ята.
Бейек гипслы ҡая (урындағы халыҡ Олотау тип атай) нигеҙендә барлыҡҡа килгән. Мәмерйәгә илткән юл буйында бәләкәй генә күлдәр күп. Барыһы ла карст соҡорҙары урынында хасил булған.
Географияһы
Мәмерйәгә элек бер-береһенән 10 м алаҫлыҡтағы ике уйым аша инеп булған. Әлеге ваҡытта таштар емерелеп төшөп, бер уйымы бикләнгән.
Икенсе уйымы - Г хәрефенә оҡшаған бөгөлөш рәүешендә. Уның аша текә диуарлы, түбәләре горизонталь булған киң туннелгә барып сығаһың. Киңлеге 2-12 м арауығында. Бейеклеге 5 — 10 м араһында тирбәлә.
Мәмерйәнең оҙонлоғо — 198 (ҡайһы бер мәғлүмәттәр буйынса — 269) метр, майҙаны — 1153 кв.м, күләме — 1970 куб.м.
Әүҙем карст зонаһында урынлашҡан. Мәмерйә юлында карст соҡорҙары күп. Ҡайһылары һаҙлыҡҡа әүерелгән. Тап-таҙа һыуы менән ҡыуандырып ятҡандары ла етерлек.
Мәмерйә эргәһендә ер аҫты шишмәһе — Һарыйылғаның ҡоро үҙәне беленеп тора. Тау тоҡомдарында ҡусҡарҙарҙың ташҡа әйләнгән һөлдәләрен осратырға мөмкин.
GPS-координаталары: N 54°17’22"; E 56°10’06"
Флора һәм фаунаһы
Флора: ҡамыш, тәлмәрйен тәңкәһе, аҡ томбойоҡ, һары томбойоҡ һәм башҡалар.
Фауна: йәйгелеккә кескәй генә күлдәренә ҡыр өйрәктәре, аҡсарлаҡтар килә. Шулай уҡ, мәмерйә эргәһендәге күлдәрҙә һаҙан, суртан, алабуға һәм башҡа бик күп төр балыҡтар тереклек итә.
Иҫкәрмәләр
Һылтанмалар
Рувики.Медиала Ҡарлыман мәмерйәһе темаһы буйынса медиафайлдар бар.- Соколов Ю. В. Ҡарлыман мәмерйәһе // Башҡорт энциклопедияһы. — Уфа: «Башҡорт энциклопедияһы» ғилми-нәшриәт комплексы, 2015—2020. — ISBN 978-5-88185-306-8.
- http://www.nashural.ru/Mesta/karlamanskaya-peshera.htm 2016 йылдың 22 октябрь көнөндә архивланған.
- Достопримечательности Кармаскалинского района 2016 йылдың 28 октябрь көнөндә архивланған.
- Описание и фото
