Бикбаев Рауил Төхфәт улы

РУВИКИ — интернет энциклопедия мәғлүмәте
Бикбаев Рауил Төхфәт улы
Рәүил Төхфәт улы Бикбаев
Равиль Бикбаев в парке Ватан, Уфа.jpg
Тыуған көнө 12 декабрь 1938({{padleft:1938|4|0}}-{{padleft:12|2|0}}-{{padleft:12|2|0}})
Тыуған урыны
Вафат булыу көнө 23 апрель 2019({{padleft:2019|4|0}}-{{padleft:4|2|0}}-{{padleft:23|2|0}})[1] (80 йәш)
Вафат булыу урыны
Гражданлығы (подданныйлығы)
Эшмәкәрлек төрө шағир, йәмғиәт эшмәкәре
Ижад итеү йылдары 1957 — наст. время
Жанр шиғриәт, публицистика и научное исследование[d]
Наградалары
Логотип РУВИКИ.Медиа Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Викикитапханала һылтанмаған яҙыусылар тураһында мәҡәләләр

РУВИКИ интернет-энциклопедияһында Бикбаев фамилиялы башҡа кешеләр тураһында мәҡәләләр бар.

Бикбаев Рауил Төхфәт улы (рус. Бикбаев Равиль Тухватович; 12 декабрь 1938 йыл — 23 апрель 2019 йыл) — шағир, әҙәбиәт белгесе, йәмәғәт эшмәкәре. 1966 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы. 1995—2011 йылдарҙа Башҡортостан Яҙыусылар союзы идараһы рәйесе, 2008—2013 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһының дүртенсе саҡырылыш Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты, Мәғариф, фән, мәҙәниәт, спорт һәм йәштәр эштәре буйынса комитет рәйесе. Башҡортостан Фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (2008), филология фәндәре докторы (1996), профессор. Башҡортостандың халыҡ шағиры (1993), Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1997), Сыуаш Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2003). Башҡортостан Республикаһының Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы (1989) һәм республика комсомолының Ғәлимов Сәләм исемендәге премияһы (1970), шулай уҡ Рәми Ғарипов (1992) һәм З. Биишева (2003) исемендәге премиялар лауреаты. Почёт (2009), Дуҫлыҡ (2000), «Башҡортостан Республикаһында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» (2008) һәм Салауат Юлаев (2003) ордендары кавалеры. Өфө ҡалаһының почётлы гражданы (1999).

Биографияһы[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рауил Төхфәт улы Бикбаев 1938 йылдың 12 декабрендә Ырымбур өлкәһенең Покровка районы (хәҙерге Переволоцк районы) Үрге Ҡунаҡбай ауылында тыуған. Күрше Ғәбдрәфиҡ ауылындағы ете йыллыҡ мәктәпте, Аҡболаҡ педагогия училищеһын, 1962 йылда Башҡорт дәүләт университетының филология факультетын тамамлай. Аҙаҡтан аспирантурала уҡый.

1965 йылдан башлап СССР Фәндәр академияһы Башҡортостан филиалының Тарих, тел һәм әҙәбиәт институтында әҙәбиәт бүлегенең ғилми хеҙмәткәре булып эшләй. Филология фәндәре докторы.

Ижади эшмәкәрлеге[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Рауил Бикбаев университетта уҡыған йылдарында яҙыша башлай. «Дала офоҡтары» тигән тәүге шиғырҙар йыйынтығы 1964 йылда донъя күрә. Шунан бирле ул ике тиҫтәгә яҡын китап сығарҙы, хәҙерге башҡорт поэзияһының кимәлен билдәләрлек күренекле шағир булып танылды. Рауил Бикбаев поэзияһында халыҡ яҙмышына бәйле проблемалар күтәрелә, заман, ил, халыҡ, киләсәк алдында яуаплылыҡ тураһында һүҙ бара. «Карауанһарай», «Баҙар балтаһы», «Һыуһаным, һыуҙар бирегеҙ!» поэмаларында, «Халҡыма хат» шиғырында был бигерәк тә асыҡ күренә.

Рауил Бикбаев — күренекле әҙәбиәт ғалимы. Ул филология фәндәре докторы, профессор. Хәҙерге башҡорт шиғриәтенең үҫеш проблемаларына арналған күп ғилми хеҙмәттәр авторы. Уның бигерәк тә Ш. Бабич ижадын өйрәнеү, әҫәрҙәрен халыҡҡа ҡайтарыу өсөн башҡарған эштәре ҙур.

Рауил Бикбаев Башҡортостан Республикаһының Ғ. Сәләм исемендәге йәштәр премияһы, Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты. 1992 йылда уға «Башҡортостандың халыҡ шағиры» тигән маҡтаулы исем бирелде.

Әҙип оҙайлы ауырыуҙан һуң 2019 йылдың 23 апрелендә Өфөлә вафат булды[2] һәм 25 апрелдә ҡаланың Мосолмандар зыяратына ерләнде[3].

Йәмәғәт эшмәкәрлеге[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Китаптары[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • Дала офоҡтары. Шиғырҙар, поэма. Өфө. 1964.
  • Ҡош юлы. Шиғырҙар, поэмалар. Өфө. 1967.
  • Автобиография. Шиғырҙар. Өфө. 1969.

Тормошо һәм ижады тураһында[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • Хөсәйенов Ғ.Б. Рауил Бикбаев. Тормошо һәм ижады. Өфө. 2008. 255 бит.
  • Хөсәйенов Ғ.Б. Тәрән тамырлы ижад. — «Башҡортостан» гәзите, 2008 й,. 13 декабрь.
  • Сәйетбатталов Ғ.Ғ. Халыҡ шағиры һәм әсә теле. — «Ағиҙел» журналы, 2002 й., №12, 104-112-се биттәр.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1992)
  • Башҡортостандың халыҡ шағиры (1993)
  • Ғәлимов Сәләм исемендәге премия (1970)
  • Башҡортостан Республикаһының Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы (1989)
  • Рәми Ғарипов исемендәге премия (1994)
  • Зәйнәб Биишева исемендәге премия (2003)
  • Өфө ҡалаһының почетлы гражданы (1999)
  • Башҡортостан Республикаһының Халыҡтар дуҫлығы ордены

Хәтер[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • 2024 йылдың сентябрендә Ырымбур өлкәһенең Аҡболаҡ районы Аҡболаҡ ҡасабаһында Рауил Бикбаев хөрмәтенә мемориаль таҡтаташ асылды[4].
  • 2022 йылдың 23 апрелендә Өфөнең «Көньяҡ» биҫтәһендәге паркка Рауил Бикбаев исеме бирелде[5].
  • Башҡортостан Республикаһы Башлығының «Башҡортостандың халыҡ шағиры Рауил Төхвәт улы Бикбаевтың хәтерен мәңгеләштереү тураһында»ғы указына ярашлы, 2020 йылдың февралендә Рауил Бикбаев исемендәге ике стипендия булдырылды[6].
  • 2019 йылдың 3 октябрендә Рауил Бикбайҙың башҡорт теле һәм әҙәбиәте үҫешенә ҙур өлөш индергәне өсөн, уның күп йыллыҡ емешле йәмәғәт эшмәкәрлеген иҫәптә тотоп, Башҡортостан Башлығы Радий Хәбиров уның тураһындағы хәтерҙе мәңгеләштереү маҡсатында указға ҡул ҡуйҙы [7].

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  1. ↑ Ушел из жизни народный поэт Башкортостана, почетный гражданин Уфы Равиль Бикбаев (урыҫ)
  2. ↑ Башҡортостандың халыҡ шағиры, Өфөнөң почётлы гражданы Рауил Бикбаев арабыҙҙан китте. «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы, 2019 йыл, 23 апрель (Тикшерелеү көнө: 23 апрель 2019)
  3. ↑ Өфөлә Башҡортостандың халыҡ шағиры Рауил Бикбаевты һуңғы юлға оҙаттылар. «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы, 2019 йыл, 25 апрель (Тикшерелеү көнө: 26 апрель 2019)
  4. ↑ В Оренбургской области увековечили память народного поэта Башкортостана. ИА «Башинформ», 19 сентября 2024 года (рус.) (Тикшерелеү көнө: 21 сентябрь 2024)
  5. ↑ Уфимский парк «Южный» получил имя Равиля Бикбаева. ИА «Башинформ», 23 апреля 2022 года (рус.) (Тикшерелеү көнө: 23 апрель 2022)
  6. ↑ Башҡортостанда Рауил Бикбаев исемендәге стипендиялар булдырылды. «Башинформ» мәғлүмәт агентлығы, 2020, 27 февраль (Тикшерелеү көнө: 27 февраль 2020)
  7. ↑ https://glavarb.ru/rus/press_serv/novosti/126791.html 2020 йылдың 19 сентябрь көнөндә архивланған. Радий Хабиров подписал указ об увековечении памяти народного поэта Башкортостана Равиля Бикбаева

Сығанаҡтар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

  • Башҡортостан: Ҡыҫҡаса энциклопедия. руссанан тулыландырылған һәм төҙәтелгән тәржемәһе / Баш мөхәррир Р. З.Шәкүров. Өфө: Башҡорт энциклопедияһы дәүләт ғилми нәшриәте, 1997. 696 бит, һүрәттәре менән.
  • Гайнуллин М. Ф., Хусаинов Г. Б. Писатели Советской Башкирии. Биобиблиографический справочник / Оформление А. Королевского. — Уфа: Башкирское книжное издательство, 1977. — 416 стр. (рус.)
  • Ғәйнуллин М. Ф., Хөсәйенов Ғ. Б. Совет Башҡортостаны яҙыусылары. Биобиблиографик белешмә. Тулыландырылған, төҙәтелгән икенсе баҫма. — Өфө: Башҡортостан китап нәшриәте, 1988. — 400 бит.
  • Писатели земли башкирской. Справочник / Сост.: Р. Н. Баимов, Г. Н. Гареева, Р. Х. Тимергалина. — Уфа: Китап, 2006. — 496 с. (рус.)

Һылтанмалар[үҙгәртергә | вики-тексты үҙгәртергә]

Башҡортостан Республикаһының Әхмәтзәки Вәлиди исемендәге Милли китапханаһының электрон бүлегендә
башҡа сығанаҡтар
https://ba.ruwiki.ru/w/index.php?title=Бикбаев_Рауил_Төхфәт_улы&oldid=2184802 ҡабул ителгән