24 август
24 август — рәсми календарь буйынса йылдың 236-сы (кәбисә йылында 237-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 129 көн ҡала.
| ← август → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
| 1 | 2 | 3 | ||||
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
| 2025 йыл | ||||||
Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар
Халыҡ-ара
Ер: Музыкаль мауығыу төрөнә, йәшәү һәм кейенеү рәүешенә ҡарата күрә алмаусанлыҡ, дискриминация һәм көс ҡулланыуға ҡаршылыҡ көнө.
- Ғәҙәти булмаған (ғәжәйеп) музыка көнө.
- Картуф чипсыһы көнө.
- Консерва бысағы көнө.
Милли
АҠШ: Бысаҡ көнө.
Грузия: Конституция көнө.
Индонезия: Телевидение көнө.
Коста-Рика: Милли парктар көнө.
Либерия: Флаг көнө.
Украина: Бойондороҡһоҙлоҡ көнө.
.svg){kind=small}
Һөнәри
Ҡырғыҙстан: Эске ғәскәрҙәр көнө.
- 1930: Башҡорт АССР-ы Үҙәк Башҡарма Комитеты һәм Халыҡ Комиссарҙары Советы «Башҡорт АССР-ында мәжбүри башланғыс дөйөс белем биреүҙе индереү тураһында» тигән ҡарар ҡабул итә.
- 1995: «Windows 95» операцион системаһы ҡулланыусыларға тәҡдим ителә.
Башҡортостан менән бәйле шәхестәр
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Яндуганов Яков Яныбаевич (1940), ғалим-иҡтисадсы-географ. 1974 йылдан хәҙерге Екатеринбург ҡалаһындағы Урал дәүләт иҡтисад университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1988—2010 йылдарҙа тәбиғәтте файҙаланыу иҡтисады кафедраһы мөдире. География фәндәре докторы (1986), профессор (1988). Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1994) һәм РСФСР-ҙың почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (1990). В. Н. Татищев һәм Г. В. де Геннин исемендәге премиялар лауреаты (2003). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ҡалтасы районы Иҫке Турай ауылынан.
- Сиражев Валерий Ниғмәтйән улы (1945), төҙөүсе-инженер. «ДюртюлиСтройсервис» фирмаһының элекке идарасыһы. Башҡортостандың атҡаҙанған төҙөүсеһе. Сығышы менән Бөрө ҡалаһынан.
тулы исемлек
- Головченко Анатолий Константинович (1955—19.08.2009), Өфөлә йәшәп иткән рәссам. 1989 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. Башҡортостандың атҡаҙанған рәссамы Константин Головченконың улы. Халыҡ-ара бәләкәй форма графикаһы күргәҙмәһе лауреаты (Торонто ҡалаһы, Канада, 1988; Гран-при). Сығышы менән Мәскәү ҡалаһынан.
- Мәсәғүтов Радик Миҙхәт улы (1965), психиатр-ғалим. 1996 йылдан Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (2003), профессор (2005). Башҡортостан Республикаһының һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2007). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Муллағәлин Әҙһәм Хәбибулла улы (1921 — ?), Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһы элемтәсеһе, гвардия ҡыҙылармеецы. II дәрәжә Ватан һуғышы (1985), ике Ҡыҙыл Йондоҙ ордены кавалеры (икеһе лә 1945).
- Хафизов Ринат Ҡасим улы (1961—1996), спортсы, спорт акробатикаһы буйынса СССР-ҙың халыҡ-ара класлы спорт мастеры, Европа чемпионы (1985).
тулы исемлек
- Бизяркина Елена Николаевна (1971), ғалим-иҡтисадсы. 2007 йылдан хәҙерге Башҡорт дәүләт университетының Стәрлетамаҡ филиалы уҡытыусыһы, шул иҫәптән 2008 йылдан иҡтисад һәм идара итеү кафедраһы мөдире, бер үк ваҡытта 2010—2012 йылдарҙа иҡтисад һәм идара итеү факультеты деканы. Иҡтисад фәндәре докторы (2009). Сығышы менән Стәрлетамаҡ ҡалаһынан.
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Маликов Рәйеф Сәлих улы (1952), хужалыҡ һәм йәмәғәт эшмәкәре, 1998—2013 йылдарҙа Нефтекама автозаводының генераль директоры. Башҡортостан Республикаһының икенсе—дүртенсе саҡырылыш Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған машина эшләүсеһе (2003), Башҡортостан Республикаһының Фән һәм техника өлкәһендәге дәүләт премияһы лауреаты (2001). Дуҫлыҡ (2008) һәм Салауат Юлаев (2007) ордендары кавалеры. Нефтекама ҡалаһының почётлы гражданы (2007).
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Чемберджи Николай Карпович (1903—22.04.1948), СССР композиторы. Тәүге башҡорт операһы «Ҡарлуғас»тың авторы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1944). Икенсе дәрәжә Сталин премияһы лауреаты (1946).
- Шаһиморатов Ғәлимйән Моратша улы (1933), хеҙмәт ветераны, механизатор. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (1981). Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Мәсетле районы Туҡбай ауылынан.
тулы исемлек
- Бикембетов Мәҡсүт Шәйәхмәт улы (1938), хужалыҡ эшмәкәре, нәшриәтсе. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1997), СССР-ҙың матбуғат отличнигы (1977). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Мәсетле районы Һөләймән ауылынан.
- Дилмөхәмәтов Сәрүәр Ислам улы (1938), хужалыҡ эшмәкәре, агроном. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре (1995). «Мәсетле районының 100 данлыҡлы исеме» проекты дипломанты (2019). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Мәсетле районы Мәләкәҫ ауылынан.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Насиров Әнүәр Хатип улы (1919—21.04.2008), (1919—22.04.2008), педагог, урындағы башҡарма органдар, ауыл хужалығы һәм нефть тармағы хеҙмәткәре, йәмәғәтсе. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы, 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһының эскадрон командиры, өлкән лейтенант. Башҡорт АССР-ының 4-се саҡырылыш (1955—1959) Юғары Советы депутаты. Миңлеғәле Шайморатовҡа арналған «Подвиг генерала» китабының (2006) авторы. II дәрәжә Ватан һуғышы (1985), Ҡыҙыл Йондоҙ (1947) һәм «Почёт Билдәһе» ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Кушнаренко районы Солтанай ауылынан.
- Абдуллин Фәтих Саҙрый улы (1924—10.08.2007), журналист. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1962—1994 йылдарҙа «Совет Башҡортостаны» һәм «Башҡортостан» республика гәзите хеҙмәткәре. I дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалеры (1985). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1980). Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премия лауреаты (1994). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ейәнсура районы Иҙәш ауылынан.
тулы исемлек
- Ғәлиев Әхтәм Шакир улы (1924—25.10.1985), профсоюз һәм партия органдары хеҙмәткәре. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1963 йылдан Нефть һәм газ сәнәғәте хеҙмәткәрҙәре профсоюзының Башҡортостан өлкә комитеты рәйесе, 1966—1982 йылдарҙа КПСС-тың Туймазы ҡала комитетының беренсе секретары. II дәрәжә Ватан һуғышы (1985), Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ, Ҡыҙыл Йондоҙ һәм «Почёт Билдәһе» ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Туймазы районы Ғәфүр ауылынан.
- Йосопов Харис Монасип улы (1929—7.06.2009), спортсы, көрәшсе, тренер, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Профессор (1995). Дзюдо буйынса СССР-ҙың (1975) һәм РСФСР-ҙың (1969) атҡаҙанған тренеры, классик (1959) һәм ирекле (1960) көрәш, самбо (1967) буйынса СССР-ҙың спорт мастеры, дзюдо буйынса халыҡ‑ара (1975), самбо буйынса Бөтә Союз (1970) категориялы судья. РСФСР-ҙың (1989) һәм Башҡортостан Республикаһының (1999) атҡаҙанған физик культура хеҙмәткәре, СССР-ҙың физик культура отличнигы (1989). Почёт (2005) һәм Салауат Юлаев (2004) ордендары кавалеры. Салауат районының почётлы гражданы.
- Гагилева Надежда Ивановна (1954), аҙыҡ-түлек етештереү өлкәһе хеҙмәткәре. Мәләүез һөт-консерва комбинатының элекке консерва тултырыусыһы. Башҡортостандың атҡаҙанған аҙыҡ-түлек индустрияһы хеҙмәткәре (1992).
- Вәлишин Илһам Абдулвәли улы (1959—18.10.1984), Афған һуғышында һәләк булған хәрби табип, медицина хеҙмәте лейтенанты, хәрби частең медицина хеҙмәте начальнигы. Ҡыҙыл Йондоҙ ордены кавалеры (үлгәндән һуң). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Учалы районы Ахун ауылынан.
Дөйөм исемлек
- 1420: Альбрехт фон Эйб, Германия гуманисы, рухани.
- 1815: Евгения Тур (төп исеме Елизавета Васильевна Салиас-Де-Турнемир), Рәсәй империяһы яҙыусыһы.
тулы исемлек
- 1845: Кенәз Лев Голицын, Рәсәй империяһында шарап яһауға нигеҙ һалыусы, Массандра һәм Абрау-Дюрсо шарап етештереү үҙәктәрен асыусы.
- 1865: Фердинанд I, дәүләт эшмәкәре, 1914—1927 йылдарҙа Румыния короле.
- 1870: Владимир Пуришкевич, Рәсәй империяһы сәйәсмәне.
- 1875: Эдуар Ньюпор, Франция авиаконструкторы, лётчик.
- 1899: Хорхе Луис Борхес, Аргентина прозаигы, шағир һәм публицист.
- 1935: Юрий Клепиков, драматург, сценарист һәм актёр, РСФСР-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре.
- 1940: Вячеслав Костиков, СССР һәм Рәсәй дипломаты, журналист һәм яҙыусы.
- 1945: Кен Хенсли, Англияның рок-музыканты, «Uriah Heep» төркөмө ағзаһы.
- 1960: Такаси Миикэ, Япония кинорежиссёры.
- 1997: Өмөтбаев Рамаҙан Ғимран улы, дәүләт һәм йәмәғәт эшмәкәре, яҙыусы һәм публицист.
