19 февраль
19 февраль (рус. 19 февраля) — рәсми календарь буйынса йылдың 50-се көнө. Йыл аҙағына тиклем 315 көн ҡала (кәбисә йылында 316). Мосолман календары буйынса 1446 йылдың Шәғбан айының 20-се көнө. Өфөлә ☀️Ҡояш 8 сәғәт 18 минутта ҡалҡа, 18 сәғәт 18 минутта бата. Көн оҙонлоғо 🕒 10 сәғәт 0 минут. 🌖 Кәмеүсе Ай (йәше 20.92 көн).
| ← февраль → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
| 1 | 2 | |||||
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | ||
| 2025 йыл | ||||||
Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар
Халыҡ-ара
Ер:
- Плагиатҡа юл ҡуймау көнө.
- Синоптик картаның тыуған көнө.
- Киттар көнө — Диңгеҙ һөтимәрҙәрен һаҡлау көнө.
Милли
Исландия: Ҡатын-ҡыҙҙар көнө.
Непал: Демократия көнө.
Рәсәй Федерацияһы: Йәш һайлаусылар көнө.
Төркмәнстан: Дәүләт флагы көнө.
Әрмәнстан: Китап бүләк итеү көнө.
Һөнәри
Ҡырғыҙстан: Финанс полицияһы хеҙмәткәрҙәре көнө.
Мексика: Армия көнө.- Рәсәй Федерацияһы: Ҡораллы Көстәрҙең хәрби оркестр хеҙмәте көнө.
- Орнитологтар көнө.
- 1594 йыл: Сорғот ҡалаһына нигеҙ һалына.
- 1775 йыл: Императрица Екатерина II Крәҫтиәндәр һуғышында ҡатнашҡан өсөн башҡорттарҙан 4 мең ат йыйыу тураһында указға ҡул ҡуя.
тулы исемлек
- 1855 йыл: Францияла донъялағы беренсе һауа торошо картаһы төҙөлә.
- 1878 йыл: Томас Эдисон фонографҡа патент ала.
- 1899 йыл: Санкт-Петербург политехник институты эш башлай.
- 1921 йыл: «Труд» гәзитенең беренсе һаны сыға.
- 1930 йыл: Борай район гәзитенең тәүге донъя күрә.
- 1954 йыл: СССР Юғары Советы Президиумы Ҡырым өлкәһен РСФСР-ҙан Украина ССР-ы составына биреү тураһында ҡарар ҡабул итә.
- 1955 йыл: Мәскәү — Берлин даими тимер юл бәйләнеше булдырыла.
- 1957 йыл: СССР менән Цейлон (1972 йылдан — Шри-Ланка) араһында дипломатик мөнәсәбәттәр булдырыла.
- 1959 йыл: Өфөлә «Нефтехимавтоматика» махсус конструкторлыҡ бюроһы ойошторола.
- 1986 йыл: Советтар Союзының «Мир» орбиталь станцияһы эшләй башлай.
- 2008 йыл: «Су-35БМ» күп маҡсатлы истребителенең тәүге осошо.
Башҡортостан менән бәйле шәхестәр
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Богданова Галина Михайловна (1925—9.09.2013), эшсе, йәмәғәтсе. 1941—1980 йылдарҙа Өфө моторҙар эшләү производство берекмәһе шымартыусыһы. Башҡорт АССР-ының 7-се саҡырылыш (1967—1971) Юғары Советы депутаты. Социалистик Хеҙмәт Геройы (1975). Сығышы менән хәҙерге Ленинград өлкәһенең Мгинский районы Лемосарь ауылынан.
- Шмельков Борис Петрович (1925—2011), педагог. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1962—1979 йылдарҙа Ишембай ҡалаһының 10-сы урта мәктәбе уҡытыусыһы һәм директоры. РСФСР-ҙың атҡаҙанған уҡытыусыһы, мәғариф отличнигы. I (1985) һәм II (1943) дәрәжә Ватан һуғышы ордены кавалеры. Сығышы менән Стәрлетамаҡ ҡалаһынан.
тулы исемлек
- Абдуллина Рәйлә Ниғәмәтйән ҡыҙы (1930—27.02.2002), фармаколог-ғалим. 1952 йылдан Башҡорт дәүләт медицина институты һәм Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1978—1993 йылдарҙа 2-се фармакология кафедраһы мөдире. Медицина фәндәре докторы (1976), профессор (1978). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1989).
- Машкин Фёдор Иванович (1930—6.03.2002), зоотехник, ауыл хужалығы, комсомол һәм партия органдары хеҙмәткәре. 1965—1991 йылдарҙа КПСС-тың Cтәрлетамаҡ район комитетының 1-се секретары. Башҡорт АССР-ының 6—12-се саҡырылыш Юғары Советы депутаты. КПСС-тың XXV—XXVII съездары делегаты. Социалистик Хеҙмәт Геройы (1981). Райондың почётлы гражданы (1999). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Дәүләкән районы Шестопаловка ауылынан.
- Әхийәров Камил Шәйехмырҙа улы (1930), педагог-ғалим. 1963—1989 йылдарҙа Бөрө дәүләт педагогия институты проректоры һәм ректоры, 1989 йылдан Башҡорт дәүләт педагогия институты һәм М. Аҡмулла исемендәге Башҡорт дәүләт педагогия университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 2007 йылдан — мәктәп менән идара итеүҙең фәнни нигеҙҙәре кафедраһы мөдире. Педагогия фәндәре докторы (1974), профессор (1976). Башҡорт АССР-ының 6-сы саҡырылыш Юғары Советы депутаты. РСФСР-ҙың (1982) һәм Башҡорт АССР-ының (1980) атҡаҙанған фән эшмәкәре, БАССР мәктәбенең атҡаҙанған уҡытыусыһы (1960), СССР-ҙың мәғариф отличнигы (1977), РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1974), Башҡортостан Республикаһының мәғариф отличнигы (2000), Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2001), Башҡортостан комсомолы премияһы лауреаты (1985). Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1979) һәм «Почёт Билдәһе» (1976) ордендары кавалеры. Илеш районының почётлы гражданы (2012).
- Семёнов Вернер Макарович (1945—25.06.2015), төҙөүсе, үҙешмәкәр композитор һәм йырсы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (2003), төрлө конкурстар лауреаты.
- Коновалова Нина Павловна (1950), муниципаль орган хеҙмәткәре. 1985—2009 йылдарҙа Стәрлетамаҡ районы Талалаевка (хәҙер Подлесный) ауыл советы башҡарма комитеты һәм ауыл советы ауыл биләмәһе хакимиәте башлығы. Башҡортостан Республикаһының Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе.
- Малюшин Валерий Иванович (1950), театр артисы. 1971 йылдан хәҙерге Башҡортостандың Республика рәс дәүләт академия драма театры, 2004 йылдан — Санкт-Петербургтың дәүләт балалар һәм үҫмерҙәр өсөн филармонияһы актёры. 1977 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. РСФСР-ҙың атҡаҙанған (1989) һәм Башҡорт АССР-ының халыҡ артисы (1984). Сығышы менән Украина ССР-ының Михайловка ауылынан.
- Рәхмәтуллин Самат Хәмит улы (1950), урындағы башҡарма һәм муниципаль орган хеҙмәткәре. 1971—2006 йылдарҙа Яңауыл район советы башҡарма комитетының һәм Яңауыл районы хакимиәтенең физик культура, спорт һәм туризм буйынса комитеты рәйесе, 2006—2009 йылдарҙа — район хакимиәтенең һаулыҡ һаҡлау, спорт һәм туризм буйынса бүлеге етәксеһе. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған физик культура хеҙмәткәре (1994). Сығышы менән хәҙерге Яңауыл ҡалаһынан.
- Юлдашев Заһир Әсмәғи улы (1950—2005), табип-хирург-ғалим. Медицина фәндәре кандидаты. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Бүздәк районынан.
- Ибашев Дмитрий Ишмаевич (1960), табип, йәмәғәтсе. 1983 йылдан Бөрө район үҙәк дауаханаһының табибы, шул иҫәптән 2004 йылдан — дауахананың хирургия бүлеге мөдире. 2015 йылдан ҡаланың Мари милли-мәҙәни ойошмаһы рәйесе. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы (2010), Рәсәй Федерацияһының (2008) һәм Башҡортостан Республикаһының (2002) һаулыҡ һаҡлау отличнигы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Мишкә районы Ҡорманай ауылынан.
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Ключарёв Александр Сергеевич (1906—31.03.1972), композитор, фольклорсы. 1934—1937 йылдарҙа Башҡортостан тел һәм әҙәбиәт ғилми-тикшеренеү институтының музыка секторы мөдире. РСФСР-ҙың (1969) һәм Татар АССР-ының (1939) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре, ТАССР-ҙың халыҡ артисы (1964) һәм Ғ. Туҡай исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (1970). Сығышы менән Ҡазан ҡалаһынан.
- Фёдоров Леонид Александрович (1926–29.08.2008), күмер сәнәғәте хеҙмәткәре. 1960–1983 йылдарҙа «Кузбассуголь» комбинаты «Анжероуголь» тресының 5-се һәм 7-се шахталарында тау эшсеһе, бригадир. Социалистик Хеҙмәт Геройы (1966). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ауырғазы районы Шланлы ауылынан.
тулы исемлек
- Кантор Евгений Абрамович (1946), химик-органик-ғалим. 1968 йылдан Өфө нефть институты һәм Өфө дәүләт нефть техник университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1977 йылдан тармаҡ лабораторияһы, 1986—2018 йылдарҙа физика кафедраһы мөдире. Рәсәй тәбиғи фәндәр академияһының тулы хоҡуҡлы ағзаһы, химия фәндәре докторы (1982), профессор (1986). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1997), СССР-ҙың уйлап табыусыһы. Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
- Гөлсинә Мәүлекәсова (1981), балет артисы. 1996 йылдан хәҙерге Башҡорт дәүләт академия опера һәм балет театры солисы. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған (2024) һәм Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы (2001). Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы лауреаты (2016), халыҡ-ара конкурстар еңеүсеһе һәм дипломанты.
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Климин Игорь Петрович (1937), торлаҡ-коммуналь хужалыҡ өлкәһе хеҙмәткәре. Башҡортостандың хеҙмәтләндереү өлкәһенең атҡаҙанған, Рәсәй торлаҡ-коммуналь хужалығының почётлы хеҙмәткәре. «Почёт Билдәһе» һәм Халыҡтар Дуҫлығы ордендары кавалеры.
- Штеренбах Владимир Шапсович (1947—4.01.2015), йырсы. 1972—2014 йылдарҙа хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Дәүләт академия хор капеллаһы солисы. Башҡортостандың атҡаҙанған артисы (2003).
- Хәйҙәрова Илфрида Наил ҡыҙы (1962), педагог. 1997 йылдан Краснокама районы Ҡуян урта мәктәбе директоры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған уҡытыусыһы, Рәсәйҙең почётлы дөйөм белем биреү хеҙмәткәре. Ҡуян ауылының почётлы гражданы (2007).
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Бәҙретдинов Вәлиәхмәт Миңләхмәт улы (1953), педагог, журналист, йәмәғәтсе. Башҡортостан Республикаһының 2-се саҡырылыш (1999—2003) Дәүләт Йыйылышы — Ҡоролтай депутаты. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Ҡыйғы районы Иҙрис ауылынан.
- Ибраһимов Байрас Нәҙим улы (1953), сәнғәт хеҙмәткәре. 1991—1994 һәм 2016—2020 йылдарҙа Өфө «Нур» татар дәүләт театрының баш режиссёры. Башҡортостан Республикаһының (2003) һәм Татарстан Республикаһының (2008) атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Шафиҡов Таймаҫ Шафиҡ улы (1899—1947), дәүләт органдары хеҙмәткәре. Граждандар һуғышында ҡатнашыусы. 1929—1931 йылдарҙа Башҡорт АССР-ының Үҙәк Башҡарма Комитеты Рәйесе. Сәйәси золом ҡорбаны.
- Креков Фёдор Андреевич (1919—14.06.2007), тимер юлсы. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1955—1990 йылдарҙа Куйбышев тимер юлының Башҡортостан бүлексәһе Дим локоматив депоһының электровоз машинисы. Социалистик Хеҙмәт Геройы (1959). СССР‑ҙың почётлы тимер юлсыһы (1950). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Өфө районы Рождественка ауылынан.
тулы исемлек
- Әминев Гесиод Абдулла улы (1939—31.01.2021), психофизиолог-ғалим, педагог. 1980 йылдан Башҡорт дәүләт университеты уҡытыусыһы, психология кафедраһы мөдире, 1996 йылдан Мәскәү дәүләт университеты психология факультетының Өфө филиалы директоры, 1998—2005 йылдарҙа БДУ-ның факультет-ара психология үҙәге директоры. Психология фәндәре докторы (1978), профессор (1980). Башҡорт АССР‑ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1980). Сығышы менән хәҙерге Удмурт Республикаһының баш ҡалаһы Ижевскиҙан.
- Сәғитов Салауат Сабит улы (1954), баянсы-музыкант, педагог. Хәҙерге Салауат Низаметдинов исемендәге Учалы сәнғәт һәм мәҙәниәт колледжы уҡытыусыһы, «Хазина» халыҡ фольклор ансамбле аккомпаниаторы. Башҡортостандың атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре.
Дөйөм исемлек
- 1473 йыл: Николай Коперник, Польша астрономы.
- 1920 йыл: Иван Поминов, СССР ғалимы, физик-оптик, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы.
тулы исемлек
- 1940 йыл: Руслан Әхмәтов, СССР-ҙың театр һәм кино актёры, Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған артисы (2003).
- 1945 йыл: Юрий Антонов, СССР һәм Рәсәй йырсыһы, композитор, Рәсәй Федерацияһының халыҡ артисы (1997).
- 1950 йыл: Георгий Ковтун (1950), СССР балетмейстеры, РСФСР-ҙың атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1988).
- 1955 йыл: Рафиҡ Мөхәммәтшин (1955), СССР һәм Рәсәйҙең тарихсы-ғалимы, Рәсәй Ислам институты ректоры.
- 1989: Ғәлләмов Абдрахман Әбдрәхим улы, башҡорт теленең ғалим-методисы.
