21 апрель
21 апрель — рәсми календарь буйынса йылдың 111-се (кәбисә йылында 112-се) көнө. Йыл аҙағына тиклем 254 көн ҡала.
| ← апрель → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | |
| 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
| 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
| 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
| 28 | 29 | 30 | ||||
| 2025 йыл | ||||||
Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар
Халыҡ-ара
БМО:
- Бөтә донъя ижад һәм инновацион эшмәкәрлек көнө.
Ер:
- Перәник көнө.
- Сумаҙан көнө.
- Торт-пицца көнө.
Милли
Бразилия: Милли батыр Тирадентес көнө.
Бөйөк Британия: Сәй көнө.
Вьетнам: Ил китабы көнө.
Германия: Балалар баҡсаһы көнө.
Исландия: Ҡыҙҙар көнө.
Италия: Рим ҡалаһы нигеҙләнгән көн.
Кения: Ағас ултыртыу көнө.
Пакистан: Илдең рухи юлбашсыһы Мөхәммәт Иҡбал көнө.
Һөнәри
- Ер: Секретарь көнө.
Ҡаҙағстан: Дәүләт һағы хеҙмәте көнө.
Рәсәй Федерацияһы: Урындағы үҙидаралыҡ көнө.
- Баш бухгалтер көнө.
Һиндостан: Дәүләт хеҙмәте көнө.
- 1782 йыл: Таиландта Бангкок ҡалаһына нигеҙ һалына.
- 1926 йыл — Ҡырғыҙ Автономиялы Совет Социалистик Республикаһы ойошторола.
тулы исемлек
- 1925 йыл — Сыуаш автономиялы өлкәһе Сыуаш Автономиялы Совет Социалистик Республикаһы итеп үҙгәртелә.
- 1932 йыл — СССР-ҙа Алыҫ Көнсығыштың Диңгеҙ көстәре ойошторола, өс йылдан һуң улар Тымыҡ океан флоты итеп үҙгәртелә.
- 1939 йыл: Ленинградта СССР-ҙа тәүге өс заллы «Мәскәү» кинотеатры асыла.
- 1954 йыл: СССР ЮНЕСКО-ға ағза итеп алына.
- 2000 йыл: Рәсәйҙең Дәүләт думаһы ядро һынауҙарын тулыһынса туҡтатыу тураһындағы килешеүҙе ратификациялай.
Башҡортостан менән бәйле шәхестәр
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Иҙрис Ғәзиев (1960), йырсы, сәнғәт белгесе-ғалим. 1986—2010 йылдарҙа хәҙерге Хөсәйен Әхмәтов исемендәге Башҡорт дәүләт филармонияһы солисы, бер үк ваҡытта 2001 йылдан Өфө дәүләт сәнғәт институты уҡытыусыһы. Сәнғәт фәндәре кандидаты (2009), профессор (2013). Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған (1999), Башҡортостан (1993) һәм Татарстан (2002) Республикаларының халыҡ артисы. Башҡортостандың Салауат Юлаев исемендәге дәүләт премияһы (1998) һәм Башҡортостан комсомолының Ғәлимов Сәләм исемендәге премияһы (1990), шулай уҡ халыҡ-ара, Бөтә Рәсәй, төбәк һәм республика ижади конкурстары лауреаты. Башҡортостан Республикаһының мәғариф отличнигы (2000). Дуҫлыҡ ордены кавалеры. Ауырғазы районының почётлы гражданы.
- Молчанов Сергей Александрович (1960), муниципаль һәм дәүләт органы хеҙмәткәре. 2003 йылдан Октябрьский ҡала хакимиәте башлығы, 2013—2016 йылдарҙа Башҡортостан Республикаһы Башлығы Хакимиәте етәксеһе. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған транспорт хеҙмәткәре һәм «Башҡортостан Республикаһында күрһәткән хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалеры. Октябрьский ҡалаһының почётлы гражданы. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Бәләбәй районындағы ҡала тибындағы Приют ҡасабаһынан.
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Медведева Елена Александровна (1921—22.02.2005), дерматовенеролог-ғалим, йәмәғәтсе. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашҡан хәрби табип. 1946—1959 йылдарҙа Башҡортостан тире-венерология ғилми-тикшеренеү институты хеҙмәткәре; 1960—1992 йылдарҙа Башҡорт дәүләт медицина институты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1967—1989 йылдарҙа дерматовенерология кафедраһы мөдире, бер үк ваҡытта 1968—1982 йылдарҙа фәнни эштәр буйынса проректор. 1970—1993 йылдарҙа Башҡортостан дерматовенерологтар ойошмаһы рәйесе. Медицина фәндәре докторы (1969), профессор (1969). Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1972). Сығышы менән Новосибирск ҡалаһынан.
- Мөхәмәтйәнов Мәхмүт Зариф улы (1921—2009), ауыл хужалығы хеҙмәткәре. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. 1953—1970 йылдарҙа Ауырғазы районы «Үҙән» колхозы рәйесе. Ленин, Ҡыҙыл Байраҡ (1942), Ҡыҙыл Йондоҙ (1943) һәм I дәрәжә Ватан һуғышы ордендары кавалеры. Сығышы менән ошо райондың Ҡорманай ауылынан.
тулы исемлек
- Яруллин Әнис Бәйтулла улы (1931), ауыл хужалығы хеҙмәткәре. 1972 йылдан Салауат районы «Лағыр», артабан «Торналы» совхоздары директоры; 1988—1995 йылдарҙа Өфөләге Киров исемендәге производство берекмәһе генераль директорының ауыл хужалығы буйынса урынбаҫары, БЭТО берекмәһенең агросәнәғәт комплексы директоры. «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры. Сығышы менән ошо райондың Таймый ауылынан.
- Русак Анатолий Михайлович (1941—30.12.2005), инженер-механик-ғалим. 1963 йылдан Өфө авиация институты һәм Өфө дәүләт авиация техник университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1965 йылғаса лаборатория мөдире, 1977 йылдан ғәмәли гидромеханика кафедраһы мөдире, бер үк ваҡытта 1995—2001 йылдарҙа авиация двигателдәре факультеты деканы. Техник фәндәр докторы (1998), профессор (1991). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән һәм техника эшмәкәре (1992). Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры (1982). Сығышы менән Мәскәү ҡалаһынан.
- Никишина Наталия Алексеевна (1946), педагог. Өфө ҡалаһындағы 8-се урта мәктәптең музыка уҡытыусыһы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған уҡытыусыһы.
- Солтанов Анфер Наҙғәт улы (1961), элемтә тармағы хеҙмәткәре. 1989—2017 йылдарҙа Ҡалтасы район элемтә узелы начальнигы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған элемтәсеһе.
- Тимерова Нәсимә Морат ҡыҙы (1971), йырсы. 2018 йылдан Республика халыҡ ижады үҙәгенең бүлек мөдире. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы (2006).
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Дәүләтҡолова Маһинур Нуритдин ҡыҙы (1927—14.01.2012), педагог, йәмәғәтсе. 1954—1983 йылдарҙа Әбйәлил районы Хәлил урта мәктәбе уҡытыусыһы, райондың «Осҡон» гәзитенең штаттан тыш хәбәрсеһе. РСФСР-ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1972), «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1981). Сығышы менән ошо райондың Ишбирҙе ауылынан.
- Мирхәйҙәров Марсель Мөғәллим улы (1952), табип, тыуған яҡты өйрәнеүсе. 1977 йылдан Әбйәлил районы Асҡар үҙәк район дауаханаһының табип-оториналорингологы. Башҡортостан Республикаһының һаулыҡ һаҡлау отличнигы (2009). Сығышы менән хәҙерге Силәбе өлкәһенең Магнитогорск ҡалаһынан.
тулы исемлек
- Ғәликәев Нәзип Әхмәтзәки улы (1967), таможня органдары хеҙмәткәре, шул иҫәптән 2001 йылдан Башҡортостан таможняһы, 2009 йылдан — Төньяҡ-Көнбайыш таможня идаралығы начальнигы, 2013 йылдан — Федераль таможня хеҙмәтенең Белоруссиялағы вәкиллеге етәксеһе. Таможня хеҙмәте генерал-майоры (2002). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған юрисы, II дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» орденының миҙалы менән бүләкләнеүсе. Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
- Трубин Владимир Борисович (1967), гинеколог-ғалим, спортсы. 1990 йылдан Өфөнөң 8-се дауаханаһы табибы, 1996 йылдан — Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы. Медицина фәндәре докторы (2004), профессор (2006). Йөҙөү буйынса СССР-ҙың спорт мастеры (1991), тетратлон (ҡотҡарыу күпбәйгеһе) буйынса ике тапҡыр Европа Кубогын яулаусы (1967). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
- Исҡужин Венер Дамир улы (1977—22.11.2004), спортсы. 2000—2004 йылдарҙа Башҡорт дәүләт университетының физик тәрбиә һәм спорт кафедраһының өлкән уҡытыусыһы. Милли көрәш буйынса Рәсәйҙең спорт мастеры (2002). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Хәйбулла районы Ураҙбай ауылынан.
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Бәширов Мәсғүт Зәйнетдин улы (1908—16.04.1978), композитор, педагог, йәмәғәтсе. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Бөрө балалар музыка мәктәбен ойоштороусы һәм 1949—1969 йылдарҙа уның директоры. 1940 йылдан СССР Композиторҙар союзы ағзаһы. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1967). Сығышы менән ошо ҡаланан.
- Йәнгиров Мәрүән Йәнгир улы (1908—7.12.1992), тарихсы-ғалим. партия һәм дәүләт органдары, юғары мәктәп хеҙмәткәре, йәмәғәтсе. 1953 йылдан КПСС-тың Өфө ҡала комитетының беренсе секретары, 1963 йылдан Башҡорт дәүләт университетының КПСС тарихы кафедраһы мөдире, 1967—1971 йылдарҙа Башҡорт дәүләт педагогия институты ректоры. РСФСР һәм Башҡорт АССР-ының 2-се, 4-се һәм 5-се саҡырылыш Юғары Советтары депутаты. Тарих фәндәре кандидаты (1951). Өс Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1949, 1957, ?) һәм «Почёт Билдәһе» (1943) ордендары кавалеры.
тулы исемлек
- Бураҡанов Рафаэль Нурый улы (1953), рәссам, 1997 йылдан Рәсәй Рәссамдар союзы ағзаһы. Сығышы менән Мәләүез ҡалаһынан.
- Мортазин Фирҙәүес Рифғәт улы (1953), инженер-ғалим. 1975 йылдан Өфө нефть институтының һәм Өфө дәүләт нефть техник университетының Салауат филиалы уҡытыусыһы. Техник фәндәр кандидаты (1993), доцент (1997). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Дүртөйлө районындағы Түбәнге Ҡарғауылдан.
- Волкова Ирина Антоновна (1963), педагог. 1996 йылдан Октябрьский ҡалаһындағы шахмат буйынса 2-се спорт мәктәбе директоры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған физик культура хеҙмәткәре.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Пендюрин Василий Тимофеевич (1924—2012), урындағы башҡарма орган хеҙмәткәре, йәмәғәтсе. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы, артиллерист, сержант. 1960—1984 йылдарҙа Баймаҡ район советы башҡарма комитетының финанс бүлеге мөдире. Бер нисә саҡырылыш район советы депутаты, КПСС район комитетының ревизия комиссияһы рәйесе. I дәрәжә Ватан һуғышы (1985) һәм Ҡыҙыл Йондоҙ (1944) ордендары кавалеры. Башҡорт АССР-ы Юғары Советы Президиумының Почёт грамотаһы менән бүләкләнеүсе (1984). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Белорет районы Түбәнге Әүжән ауылынан.
- Дәүләтшин Сөнәғәт Ғәләүетдин улы (1929—2003), ауыл хужалығы хеҙмәткәре. 1965—1989 йылдарҙа Баймаҡ районы «Алға» колхозы механизаторы. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры. Сығышы менән ошо райондың 1-се Этҡол ауылынан.
тулы исемлек
- Щикатуров Алексей Никонорович (1929—9.10.2014) ауыл хужалығы хеҙмәткәре. 1957—1989 йылдарҙа Хәйбулла районы «Таналыҡ» совхозы механизаторы, һарыҡ көтөүсеһе, слесарь-моторисы. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры (1971). Сығышы менән элекке Урта Волга өлкәһенең Тройни ауылынан.
- Дмитриева Мария Александровна (1939—2009), малсы. Әбйәлил районы «Заветы Ильича» колхозының элекке мал ҡараусыһы. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ һәм Халыҡтар Дуҫлығы ордендары кавалеры. Сығышы менән ошо райондан.
- Ғәзизов Зәриғәт Мәсхәт улы (1954), элемтәсе-инженер. «Башинформсвязь» йәмғиәтенең Өфөләге филиалы — «Спутник» фирмаһы директоры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған элемтәсеһе.
- Мөхәмәҙиева Фәйрүзә Фәһим ҡыҙы (1964), табип. 2-се республика клиник дауаханаһы терапевы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы (2018).
Дөйөм исемлек
- 1555 йыл: Лодовико Карраччи, Италия рәссамы.
- 1735 йыл: Иван Кулибин, Рәсәй империяһының үҙ алдына уҡыған механигы, уйлап табыусы.
тулы исемлек
- 1830 йыл: Джеймс Старли, Британияның велосипед уйлап сығарыусыһы.
- 1864 йыл: Макс Вебер, Германия социологы, философ һәм тарихсы, хәҙерге социологияға нигеҙ һалыусыларҙың береһе.
- 1910 йыл: Юрий Лысенко, СССР һәм Украина кинорежиссёры, сценарист.
- 1915 йыл: Энтони Куинн, АҠШ актёры, ике «Оскар» кинопремияһы эйәһе.
- 1930 йыл: Сильвана Мангано (1930), Италия актрисаһы.
- 1935 йыл: Александр Муратов, СССР һәм Украина кинорежиссёры, сценарист.
- 1955 йыл: Крис Кельми, СССР һәм Рәсәй йырсыһы, композитор, «Рок-ателье» төркөмөн ойоштороусы.
- 1980 йыл: Венсан Лекавалье (1980), Канаданың профессиональ хоккейсыһы, үҙәк һөжүмсе.
- 1910 йыл: Марк Твен, АҠШ яҙыусыһы.
- 2015 йыл: Сергей Михалёв, СССР хоккейсыһы, тренер, СССР-ҙың спорт мастеры (1974).
